Historianët më në fund deshifruan hartën më të vjetër në botë: Ajo që panë i tronditi plotësisht
Historianët më në fund deshifruan hartën më të vjetër në botë: Ajo që panë i tronditi plotësisht
Një nga objektet më interesante arkeologjike, i njohur si “harta më e vjetër e botës”, më në fund është deshifruar. Është një pllakë balte babilonase e shkruar në shkrim kuneiform, që daton që nga shekulli i 6-të para Krishtit. Pllaka përshkruan një hartë të Mesopotamisë – një rajon që korrespondon përafërsisht me territorin e Irakut të sotëm – dhe një përshkrim të botës siç njihej nga banorët e Babilonisë në atë kohë, por edhe atë që ata besonin se shtrihej përtej kufijve të njohur.
Pllaka u zbulua nga Muzeu Britanik, muzeu më i vjetër publik në botë, i cili e bleu atë në vitin 1882. Megjithatë, përmbajtja mbeti një mister deri vonë, kur kuratorët arritën të gjenin pjesën që mungonte dhe më në fund të transkriptonin dhe interpretonin shkrimin kuneiform.
View this post on Instagram
Ana e përparme e pllakës tregon një diagramë rrethore me një hartë. Mesopotamia përshkruhet si hapësira qendrore, ndërsa e gjithë bota e njohur është e rrethuar nga një unazë e dyfishtë, të cilën autori e quan një “lum i hidhur”. Ky lumë simbolizon kufirin midis të njohurës dhe të panjohurës, asaj që babilonasit mund të shihnin dhe asaj që vetëm mund të imagjinonin.
Brenda kësaj unaze janë vizatuar rrathë dhe drejtkëndësha të vegjël që përfaqësojnë qytetet dhe fiset e ndryshme të Mesopotamisë, përfshirë vetë Babiloninë. Njëri nga drejtkëndëshat përfaqëson lumin Eufrat, një nga lumenjtë më të rëndësishëm në botë në atë kohë.
– Ky diagram rrethor përfshin të gjithë botën e njohur në të cilën njerëzit jetuan, u zhvilluan dhe vdiqën. Megjithatë, kjo hartë ofron më shumë sesa thjesht një përfaqësim gjeografik. “Kur bëhet fjalë për kalimin e kufijve të së njohurës në botën e imagjinatës, kjo pllakë është thelbësore”, thotë Irving Finkel, kurator në Muzeun Britanik dhe një nga ekspertët kryesorë të shkrimit kuneiform.
Përtej të Njohurës – Krijesa Mitike dhe Legjenda të Lashta
Por ajo që e bën këtë hartë jashtëzakonisht të vlefshme është përshkrimi i botës përtej kufijve të “lumit të hidhur”. Atje, sipas besimeve të babilonasve të lashtë, ka krijesa mitike dhe toka të panjohura, por edhe një histori që çuditërisht përkon me të dhënat biblike.
Konkretisht, pllaka përmban një referencë për legjendën e përmbytjes së madhe, ose më saktë historinë e një arke të madhe të ndërtuar nga Utnapishtimi – homologu babilonas i Noeut biblik. Sipas këtij rrëfimi, ai ndërtoi arkën rreth vitit 1800 para Krishtit, dhe mbetjet e saj, besonin ata, përfunduan pas “lumit të hidhur”, të bllokuara në shpinë të një mali – pikërisht mali që Bibla thotë se u bë vendi i fundit i pushimit të Arkës së Noeut.
– Është një vepër mjaft provokuese dhe sfiduese, është shumë interesante të mendosh për të sepse tregon se historia është e njëjtë dhe se një histori çon në një tjetër – përfundoi Finkel.
