Kimikate të gjetura në më shumë se 330 lloje të kafshëve të egra – studim

Kimikatet e prodhuara nga njeriu, të cilat përdoren në produktet e përditshme si tiganët që nuk ngjiten, ambalazhet e ushqimeve, qilimat dhe mobiljet, nuk shpërbëhen me kalimin e kohës dhe kanë qenë të lidhura me kancerin dhe sëmundjet e mëlçisë, veshkave dhe tiroides.

Kafshët e egra në të gjithë botën – përfshirë Britaninë e Madhe – po ekspozohen ndaj ndotësve të njohur si “kimikatet e përjetshme”, ka zbuluar një studim.

Studiuesit thonë se substancat per-dhe polifluoroalkil (PFAS) janë dokumentuar si kontaminuese ose potencialisht duke dëmtuar 330 specie në të gjithë globin, duke përfshirë arinjtë polarë, tigrat, majmunët, pandat, delfinët, zogjtë dhe peshqit.

Substancat e krijuara nga njeriu quhen “kimikate përgjithmonë” sepse ato nuk shpërbëhen me kalimin e kohës, kështu që mund të mbeten përgjithmonë në ajër, tokë, ujë dhe në trup.

Ato janë përdorur gjerësisht që nga vitet 1940 në shumë produkte të përditshme si tiganët që nuk ngjiten, ambalazhet e ushqimit, qilimat, mobiljet dhe shkuma e zjarrfikësve.

Por ka shqetësim në mbarë botën për ndikimin që vjen nga përdorimi i PFAS në shëndetin e njeriut dhe mjedisin, me substancat që lidhen me kancerin dhe sëmundjet e mëlçisë, veshkave dhe tiroides.

Njerëzit mund të vijnë në kontakt me përbërjet PFAS duke pirë ujë të kontaminuar ose duke ngrënë ushqim të rritur ose kapur afër vendit ku prodhohen kimikatet.

Tani grupi i fushatës me bazë në SHBA, Grupi i Punës Mjedisore (EWG) ka kryer një projekt të madh hartash për të nxjerrë në pah shkallën e përhapjes së tyre në mjedis duke përdorur kërkime nga më shumë se 100 studime të fundit të rishikuara nga kolegët për ndotjen PFAS në kafshë.

Ai gjeti më shumë se 120 përbërje unike PFAS në kafshë, duke përfshirë disa specie të rrezikuara ose të kërcënuara.

Në Mbretërinë e Bashkuar, projekti theksoi ndotjen PFAS në vidrat evropiane, një specie e mbrojtur, në rrugët ujore në Lancashire – dhe në brigjet veriore në brigjet lindore dhe perëndimore të Skocisë.

PFAS janë gjetur në rreth 17,000 vende në të gjithë Mbretërinë e Bashkuar dhe Evropë, me nivelet më të larta në Britani të gjetura në një shkarkim nga një fabrikë kimike në lumin Wyre, afër Blackpool, sipas një raporti të veçantë në The Guardian.

“Nga vendi në vend dhe në të gjithë kontinentet, ndotja PFAS është kudo,” tha EWG.

“Pavarësisht vendndodhjes, pa marrë parasysh speciet, pothuajse çdo herë që bëhet testimi ne gjejmë ndotje nga këto kimikate toksike.

“Dhe harta EWG pasqyron pikërisht atë që ne dimë tani – duke pasur parasysh shtrirjen e ndotjes PFAS, jeta e egër në shumë vende të tjera në mbarë botën ka të ngjarë të kontaminohet.”