Kini kujdes kur e lini kompjuterin tuaj për riparim, veçanërisht nëse jeni grua

Një studim i fundit zbuloi se ofruesit e shërbimeve jo vetëm që i shikojnë skedarët tanë personalë në kompjuter, por edhe i kopjojnë ato në pajisjet e tyre.

Nëse jeni shqetësuar ndonjëherë për privatësinë e të dhënave tuaja pasi keni futur kompjuterin tuaj për riparim, një studim i ri tregon se keni arsye të mira për ta bërë këtë. Hulumtimet kanë treguar se shkeljet e privatësisë ndodhin në të paktën 50% të rasteve dhe nuk është për t’u habitur që gratë janë më të këqijat në këtë drejtim.

Studiuesit nga Universiteti kanadez i Guelph ekzaminuan regjistrat nga laptopët pasi u kthyen për riparim nga 12 ofrues të ndryshëm shërbimesh. Teknikët nga gjashtë lokacione u zbuluan se kishin akses në të dhënat personale të klientit, dhe dy prej tyre madje i kopjuan të dhëna të tilla në një pajisje personale. Kompjuterët që u përkisnin grave ishin në rrezik më të madh të “nuhatjes” dhe kjo “nuhatje” përfshinte kërkime për fotografi të qarta, dokumente dhe informacione financiare.

“Ne u mahnitëm nga rezultatet,” thotë Hasan Khan, një nga studiuesit. Një shqetësim i veçantë, tha ai, ishte kopjimi i të dhënave që ka ndodhur me një klient mashkull dhe një femër. “Ne menduam se ata thjesht do të shikonin të dhënat.”

Sasia e “nuhatjes” mund të jetë edhe më e lartë se sa sugjeron studimi, i cili u krye midis tetorit dhe dhjetorit 2021. Studiuesit i çuan laptopët në 16 qendra të ndryshme shërbimi. Në dy raste, regjistrat e dy riparimeve nuk mund të lexoheshin me sukses dhe në dy rastet e tjera, teknikët e riparuan laptopin në vend, kështu që nuk patën mundësi të kërkonin të dhëna personale.

Në tre raste, Windows Quick Access ose Recently Accessed Files u fshinë në përpjekje për të mbuluar veprimet e shërbyesit, dhe në një, u shpjegua studiuesve se ishte instaluar një antivirus që fshinte disa viruse nga kompjuteri.

Laptopet e marra për riparim kishin të sapo instaluar sistemin operativ Windows 10. Të gjithë nuk kishin malware dhe defekte të tjera, me një përjashtim – drejtuesi i audios ishte i çaktivizuar. Studiuesit zgjodhën këtë problem sepse kërkon vetëm një rregullim të thjeshtë dhe të lirë, dhe sepse është mjaft i lehtë për t’u rikrijuar dhe nuk kërkon qasje në dosjet personale të përdoruesit.

Gjysma e laptopëve ishin konfiguruar që t’i përkisnin një burri dhe gjysma tjetër një gruaje. Të gjitha profilet u krijuan me email fiktive dhe profile lojërash, dhe historia e shfletuesit u plotësua gjatë disa javësh. Studiuesit shtuan dokumente, imazhe – duke përfshirë ato eksplicite – dhe një portofol kriptomonedhe me kredencialet.

Studiuesit gjithashtu konfiguruan laptopët për të ekzekutuar një aplikacion të personalizuar të regjistrimit që përdorte Windows Steps Recorder në sfond. Në këtë mënyrë, ekrani do të regjistrohej me çdo klikim të mausit dhe do të regjistrohej gjithashtu gjithçka që shtypej me tastierë. Politika e Auditimit të Windows u çaktivizua gjithashtu në laptopë, për të regjistruar çdo akses në skedarë.

Pas personalizimit të laptopëve në këtë mënyrë, studiuesit i dërguan laptopët në një qendër shërbimi – në gjysmën e rasteve ishte bërë nga një grua dhe në gjysmën tjetër nga një burrë.

Përveç “nuhatjes”, ky studim gjeti edhe probleme të tjera, si për shembull fakti që shumica e ofruesve të shërbimeve kërkojnë një fjalëkalim për të përdorur pajisjen, edhe kur ai nuk kërkohet për riparim.

Këto gjetje u përpiluan në një pjesë të veçantë të studimit, në të cilin studiuesit e çuan laptopin në 11 qendra të ndryshme shërbimi për të zëvendësuar baterinë. Ky rregullim nuk kërkon që teknikët të identifikohen në pajisje, pasi qasja fizike në pjesën e pasme të pajisjes, si dhe aksesi në cilësimet e BIOS-it, nuk kërkon fjalëkalim. Pavarësisht kësaj, vetëm një shërbim nuk kërkoi fjalëkalimin e përdoruesit.