Kur shkuan njerzit e parë në Amerikë?

Njerëzit u vendosën në Amerikë shumë më herët nga sa mendohej më parë, sipas gjetjeve të reja nga Meksika.

Këto gjetje sugjerojnë se njerëzit jetonin atje 33,000 vjet më parë, dyfishi i kohës së pranuar gjerësisht për vendbanimet më të hershme të Amerikës. Rezultatet bazohen në punën në shpellën Chiquihuite, një strehë shkëmbore në lartësi të madhe në Meksikën qendrore. Arkeologët gjetën gati 2,000 vegla guri, duke sugjeruar se shpella është përdorur nga njerëzit për të paktën 20,000 vjet. Gjatë gjysmës së dytë të shekullit të XX, u shfaq një konsensus midis arkeologëve të Amerikës së Veriut se populli Clovis kishte qenë i pari që arriti në Amerikë, rreth 11,500 vjet më parë.

Paraardhësit e Clovis mendohej se kishin kaluar një urë tokësore që lidh Siberinë me Alaskën gjatë epokës së fundit të akullit. Kjo urë tokësore – e njohur si Beringia – u zhduk më pas nën ujë ndërsa akulli u shkri. Dhe këta gjuetarë mendohej se kishin kontribuar në zhdukjen e megafaunës – gjitarë të mëdhenj si mamuthi, mastodon dhe lloje të ndryshme ariu që bredhin në rajon deri në fund të epokës së fundit të akullit.

Në vitet 1980, u shfaqën prova të forta për një prani njerëzore 14,500-vjeçare në Monte Verde, Kili. Dhe që nga vitet 2000, vende të tjera para-Clovis janë bërë gjerësisht të pranuara – duke përfshirë Kompleksin 15,500-vjeçar Buttermilk Creek në Teksasin qendror.

Si udhëtuan?

Ndërmjet  26,000-19,000 vjet më parë, nivelet e detit ishin mjaft të ulëta që njerëzit të kalonin lehtësisht nga Siberia në Amerikë përmes urës tokësore Beringiane.  “Para 26,000 vjetësh, të dhënat më të fundit sugjerojnë se Beringia mund të ketë qenë një vend jo tërheqës për njerëzit. Mund të ketë qenë me moçal dhe shumë i vështirë për t’u përshkuar,” tha Prof Higham. Ndërsa njerëzit duket se kanë qenë në Amerikë para 26,000 vjetësh, nuk ishin shumë në numër. Vetëm shumë më vonë, ndërmjet 14,000 dhe 15,000 vjet më parë, që popullsia rritet ndjeshëm. Ajo përkon me rritjen e temperaturës në fund të Epokës së fundit të Akullnajave, kur shihen kërcime prej rreth 7 gradë Celsius në vetëm një hapësirë të shkurtër kohe.

Amerikanet vendas

Shkencëtarët përdorën gjithashtu teknika të “ADN-së mjedisore” për të kërkuar materialin gjenetik njerëzor në sedimentet e shpellës. Por ata nuk mund të gjenin një sinjal mjaft të fortë. Provat e mëparshme të ADN-së kanë treguar se njerëzit e Clovis ndanin shumë ngjashmëri me amerikanët modernë vendas. Dhe shkencëtarët tani do të duan të kuptojnë se si këto popullata të vjetra lidhen me grupet e mëvonshme njerëzore që banuan në kontinent. Prof Higham dhe Lorena Becerra-Valdivia, nga Oksfordi, përshkruajnë se si ata përdorën moshat nga 42 vende arkeologjike në Amerikën e Veriut dhe Beringia për të eksploruar se si njerëzit u shpërndanë./bbc/alsat.mk/