Një student ka gjetur një zgjidhje për një problem që ka munduar shkencëtarët për shekuj

Një student i Kembrixhit ka arritur të deshifrojë një enigmë gramatikore që ka munduar shkencëtarët për shekuj.

Një problem gramatikor në një gjuhë të lashtë indiane që ka pllakosur studiuesit për 2500 vjet tani është zgjidhur falë një studenti të Universitetit të Kembrixhit. Ky zbulim mund të jetë shumë domethënës për studimin e gjuhës sanskrite.

Njëzet e shtatë vjeçari Rishi Rajpopat deshifron një rregull të mësuar nga Panini, një mjeshtër i lashtë i gjuhës sanskrite që jetoi 2500 vjet më parë. Vetëm rreth 25,000 njerëz nga mbi një miliard njerëz vlerësohet të flasin sanskritisht në Indi, tha Universiteti i Kembrixhit.

Është gjuha e shenjtë e hinduizmit përmes së cilës është transmetuar për shekuj me radhë pjesa më e madhe e shkencës, filozofisë, poezisë dhe letërsisë tjetër botërore indiane.

Gramatika e Paninit mbështetet në një sistem që funksionon si një algoritëm për të kthyer rrënjët dhe prapashtesat e fjalëve në fjalë dhe fjali të sakta gramatikore. Megjithatë, dy ose më shumë rregulla Panini shpesh zbatohen njëkohësisht, duke rezultuar në rregulla kontradiktore.

Panini mësoi “rregullin e metrit”, të cilin studiuesit tradicionalisht e interpretojnë si më poshtë: “në rast të një konflikti midis dy rregullave me fuqi të barabartë, rregulli që vjen më vonë sipas rendit të gramatikës fiton”.

Megjithatë, kjo shpesh çoi në rezultate gramatikisht të pasakta. Doktorantja e re Rajpopat e hodhi poshtë këtë interpretim tradicional. Në vend të kësaj, ai pretendon se Panini nënkuptonte rregullat që zbatohen në anën e majtë dhe të djathtë të fjalës, domethënë, Panini donte të zgjidhte rregullin që vlen për anën e djathtë.

Duke përdorur këtë interpretim, Rajpopat zbuloi se “makina gjuhësore” e Paninit prodhoi fjalë gramatikisht të sakta pa pothuajse asnjë përjashtim.

Rajpopat tha se kishte një “moment eureka” pasi profesori sanskritisht Vincenzo Vergiani e këshilloi atë:

“Nëse zgjidhja është e ndërlikuar, ndoshta e keni gabim diku”.

Më pas ai shpjegoi se si arriti në zgjidhjen gramatikore:

“Kam pasur një moment eureka në Kembrixh. Pasi u përpoqa për 9 muaj për të zgjidhur këtë problem, isha pothuajse gati të hiqja dorë sepse kisha ngecur. Për një muaj i lashë librat dhe thjesht shijova verën duke notuar, çiklizëm, duke kaluar kohë duke gatuar, duke u lutur dhe medituar. Më pas u ktheva në punë dhe brenda pak minutash, ndërsa ktheva faqet, ato modele filluan të shfaqen dhe gjithçka filloi të kishte kuptim. Kishte ende shumë punë për të bërë, por unë e kisha zgjidhur pjesën më të madhe të enigmës. Gjatë javëve të ardhshme isha aq i emocionuar sa nuk mund të flija dhe kalova orë të tëra në bibliotekë, madje edhe në mes të natës, për të parë se çfarë kisha zbuluar. Ajo punë zgjati edhe dy vjet e gjysmë. Shpresoj se ky zbulim do të ngjall besim, krenari dhe shpresë tek studentët në Indi se edhe ata mund të arrijnë gjëra të mëdha,” shtoi ai.

Shpresohet që parimet e gramatikës së Panini-t tani mund të importohen në kompjuterë.

“Studenti im Rishi ka gjetur një zgjidhje jashtëzakonisht elegante për një problem që ka habitur shkencëtarët për shekuj. Ky zbulim do të revolucionarizojë studimin e sanskritishtes në një kohë kur interesi për gjuhën është në rritje”, thotë profesor Vergiani.