Një vit nga kryengritja kundër qeverisë ruse, si arriti Kremlini të kontrollonte grupin Wagner

Rusia ka shpërbërë dhe zëvendësuar në mënyrë efektive grupin Wagner, në vitin që kur mercenarët tronditën botën duke nisur një kryengritje kundër qeverisë së presidentit Vladimir Putin, kanë thënë ekspertët për BBC.

Yevgeny Prigozhin, lideri i ndjerë i forcës paraushtarake, kaloi nga Ukraina më 23 qershor 2023 dhe pushtoi qytetin jugor të Rostovit pas muajsh tensionesh në rritje me udhëheqësit ushtarakë në Moskë.

Forcat e tij më pas filluan një sulm të shkurtër drejt kryeqytetit, duke mos hasur pothuajse asnjë rezistencë. “Marshimi për drejtësi”, siç e quajti Prigozhin, mori fund të papritur të nesërmen pasi ai anuloi përparimin.

Vetëm dy muaj më vonë, avioni i Prigozhin u rrëzua dhe ai u vra së bashku me disa anëtarë të tjerë të lartë të Wagner.

Dr Sorcha MacLeod, një anëtare e grupit të punës të OKB-së për mercenarët dhe pedagoge në Universitetin e Kopenhagës, tha se ish-trupat e Wagner ishin fragmentuar në të gjithë shtetin rus.
“[Wagner] mund të mos ekzistojë saktësisht në formën që ekzistonte më parë, por një version – apo edhe versione – të tij vazhdojnë të ekzistojnë,” tha ajo për BBC. “Ka pasur një shpërndarje të tillë midis shtetit rus, kështu që nuk ka asnjë kontrollues të përgjithshëm.”

“Grupi Wagner ishte jashtëzakonisht i rëndësishëm gjeopolitikisht dhe ekonomikisht për Rusinë, kështu që nuk do të zhdukej kurrë siç sugjeruan disa njerëz,” shtoi ajo.

Tani, ekspertët thonë se operacionet e Wagner në Ukrainë janë përfshirë nga njësi të tjera shtetërore dhe paraushtarake ruse. Një ish-komandant Wagner i tha së fundmi BBC Russian se mercenarët ishin urdhëruar të “bashkohen me ministrinë e mbrojtjes” ose të largohen.

Zyrtarët e inteligjencës në Mbretërinë e Bashkuar kanë sugjeruar se disa nga njësitë e këmbësorisë së grupit janë nënshtruar nga Rosgvardia, ose Garda Kombëtare. Njësia, e krijuar në vitin 2016, është përshkruar si “ushtria private” e Putinit dhe kontrollohet nga ish-truproja e tij Viktor Zolotov.

Ministria e Mbrojtjes e Mbretërisë së Bashkuar (MM) ka thënë se elementë të Grupit Wagner filluan të hynin nën kontrollin e Gardës Kombëtare në tetor 2023. Të referuara si “formacione vullnetare”, ish-trupat e Wagner do të dislokoheshin në Ukrainë me kontrata gjashtëmujore dhe në Afrikë me kontrata nëntë-mujore, tha ai.

Zyrtarët e Mbretërisë së Bashkuar thanë se “përfshirja e ish-detashmenteve sulmuese të Wagnerit në Korpusin Vullnetar të Rosgvardia ka shumë të ngjarë të tregojë se Wagner është nënshtruar me sukses në Rosgvardia, duke rritur kontrollin e shtetit rus mbi Grupin Wagner”.

Ish-forca të tjera të Wagner-it janë regjistruar për të luftuar me njeriun e fortë të Vladimir Putinit në Çeçeni – Ramzan Kadyrov – dhe forcat e tij Akhmat, zbuloi një hetim i fundit rus i BBC-së.

Një shembull i prekshëm i rënies së grupit erdhi kur logoja e tij thuhet se u hoq nga blloku i kullës që kishte zënë në qytetin e dytë të Rusisë, Shën Petersburg.

Në fillim të këtij muaji, instituti polak i marrëdhënieve ndërkombëtare (PISM) vëzhgoi se pas vdekjes së Prigozhin “vëmendja e shtetit rus në [Afrikë] jo vetëm që nuk u dobësua, por u forcua”.

Në shkurt, BBC mori dokumente që zbulonin se Moska po ofronte një “paketë të mbijetesës së regjimit” në këmbim të aksesit në burimet natyrore me rëndësi strategjike – një qasje e favorizuar më parë nga Grupi Wagner.

Plani po ofrohej nga një i ashtuquajtur “grup ekspeditar” rus – i mbiquajtur Korpusi i Afrikës – dhe i komanduar nga ish-gjeneri i GRU-së Andrey Averyanov. Ai më parë mbikëqyri operacionet sekrete të specializuara në shënjestrimin e vrasjeve dhe destabilizimin e qeverive të huaja.