Porto Riko do të vendosë për pavarësinë ose shtetin e 51-të të Shteteve të Bashkuara në një referendum
Portorikanët janë në prag të një referendumi nëse ishulli duhet të bëhet një shtet amerikan, një shtet i pavarur apo të ketë një lloj tjetër marrëveshjeje pasi Dhoma e Përfaqësuesve e SHBA votoi sot një projektligj që do të zgjidhë çështjen.
Një komitet i Dhomës së Përfaqësuesve miratoi Aktin e Statusit të Puerto Rikos të mërkurën, duke hapur rrugën për një votim të Dhomës.
Ligji përcakton kushtet për një referendum si dhe tre statuset e mundshme vetëqeverisëse: pavarësia, shteti federal i plotë ose sovraniteti në aleancë të lirë me Shtetet e Bashkuara.
Një sistem i tillë mbizotëron në Mikronezi, Palau dhe Ishujt Marshall.
Porto Riko, shtëpia e rreth 3.3 milionë njerëzve dhe e mbushur me varfëri, ka qenë një territor amerikan që nga viti 1898. Aktivistët kanë mbrojtur për një liri më të madhe politike, duke përfshirë pavarësinë, për dekada. Që nga vitet e 60-ta të shekullit të kaluar janë mbajtur 6 referendume për këtë temë, por asnjëri prej tyre nuk ka qenë i detyrueshëm. Vetëm Kongresi ka fuqinë për të dhënë shtetësi.
“Pas 124 vitesh kolonializëm, portorikanët meritojnë një proces të drejtë, transparent dhe demokratik për të zgjidhur përfundimisht çështjen e statusit”, shkroi në Twitter deputetja demokrate Nydia Velasquez.
After 124 years of colonialism Puerto Ricans deserve a fair, transparent, and democratic process to finally solve the status question. I have worked tirelessly during my tenure in Congress to achieve this
Looking forward to making history tomorrow. 🇵🇷🇵🇷 https://t.co/rf1Nv7YhNK
— Rep. Nydia Velazquez (@NydiaVelazquez) December 14, 2022
Banorët e këtij ishulli të Karaibeve janë amerikanë, por ata nuk kanë të drejtë të votojnë në Kongres, nuk mund të votojnë në zgjedhjet presidenciale, nuk paguajnë tatim federal mbi të ardhurat e fituara në ishull dhe nuk kanë të njëjtat kushte për disa programe federale. si shtetasit e tjerë të SHBA.
Nëse projektligji kalon në Dhomën e Përfaqësuesve, atëherë do të nevojiten 60 vota në Senat dhe nënshkrimi i presidentit demokrat Joe Biden për t’u bërë ligj. Ligji ka mbështetjen e ligjvënësve nga të dyja palët, si dhe përfaqësuesve të Porto Rikos.
Koha po mbaron pasi deputetët kanë një axhendë të plotë përpara pushimeve të Krishtlindjeve në fund të javës së ardhshme. Kongresi i ri, së bashku me Dhomën e kontrolluar nga republikanët, do të bëjnë betimin më 3 janar, kur ky dhe çdo proces tjetër legjislativ do të duhet të fillojë nga e para.
