Kur bëhet fjalë për dietën, shkencëtarët thonë se konsumimi i pakët i mishit të kuq, shmangia e kripës dhe ndjekja e vazhdueshme e dietës mesdhetare është rruga drejt jetëgjatësisë.

Pastaj është aktiviteti fizik: edhe një shëtitje e përditshme mund të zgjasë jetën, tregojnë studimet.

Së fundi, kujdesi për jetën tuaj shoqërore është gjithashtu i rëndësishëm për jetëgjatësinë: njerëzit që janë kronikisht të vetmuar dhe ata që janë të izoluar nga shoqëria përballen me një rrezik më të lartë të vdekjes së hershme, tregon një numër në rritje i provave shkencore.

Marrja e vendimeve të shëndetshme për këta tre faktorë mund të jetë çelësi për një jetë më të gjatë dhe më cilësore, dhe meqenëse nuk është kurrë vonë për të filluar ndryshime pozitive, tani është një kohë e mirë për ta bërë shëndetin prioriteti juaj kryesor.

Si mund të zgjasë jetën ushqyerja?

Ka qenë prej kohësh e qartë se dieta është çelësi për të gjitha aspektet e shëndetit, dhe ka një numër në rritje kërkimesh që tregojnë se dieta të caktuara mund të rrisin jetëgjatësinë.

Shumë studime kanë lidhur konsumin e mishit të kuq me zhvillimin e disa gjendjeve kronike, duke përfshirë kancerin e zorrës së trashë dhe kanceret e tjera, diabetin e tipit 2, sëmundjet kardiovaskulare dhe demencën.

Pra, ndoshta nuk është befasi që hulumtimi i publikuar prillin e kaluar zbuloi se zëvendësimi i mishit të kuq në dietë, si mishi i viçit me peshk, mund të parandalojë midis 500,000 dhe 750,000 vdekje deri në vitin 2050.

Një çështje tjetër e rëndësishme që lidhet me një dietë të shëndetshme është sasia e kripës në ushqim – sasia më e ulët e kripës së tryezës në gjellë mund të ndihmojë në uljen e rrezikut të vdekjes nga sëmundjet kardiovaskulare.

Një përmbledhje e provave të publikuara në revistën Nutrients në gusht 2024 tregon se agjërimi me ndërprerje, dieta mesdhetare dhe dieta keto ofrojnë përfitime në drejtim të ngadalësimit të procesit të plakjes. Sipas ekspertëve, këto dieta duket se kanë një efekt pozitiv në mekanizmat e trupit që lidhen me rinovimin e qelizave dhe metabolizmin.

“Unë rekomandoj perime, fruta, niseshte – si drithërat, bishtajoret dhe patatet – si dhe proteina pa dhjamë, peshk me vaj dhe yndyrna me bazë bimore si arrat, farat, avokadot, ullinjtë dhe vajin e ullirit. “Hani më pak ushqime ultra të përpunuara, si dhe më pak mish me yndyrë, duke përfshirë proshutën dhe sallamin, më pak sheqer dhe karbohidrate të tjera të rafinuara”, këshillon Molly Raposo, një dietologe dhe nutricioniste me bazë në Kaliforni.

Ushtrimi ngadalëson plakjen

Një tjetër zakon kyç për jetëgjatësinë, siç kanë treguar vazhdimisht hulumtimet, është aktiviteti fizik.

Një studim i fundit zbuloi se nëse individët mbi 40 vjeç ecnin çdo ditë, ata mund të zgjasin jetëgjatësinë e tyre me pesë vjet.

“Këto përfitime shëndetësore janë më të rëndësishme për njerëzit që janë fizikisht joaktivë, sepse edhe rritjet e vogla të aktivitetit fizik reduktojnë ndjeshëm rrezikun e sëmundjeve jo të transmetueshme dhe vdekjes së parakohshme,” thotë Ryan Glatt, një trajner i vjetër i shëndetit të trurit në Kaliforni.

Praktikimi i aktivitetit fizik ruan densitetin e kockave, përmirëson forcën, redukton yndyrën e trupit dhe përmirëson shëndetin kardiovaskular. Mund të çojë gjithashtu në përmirësimin e humorit dhe funksionit njohës.

Më shumë ushtrime shoqërohen me më pak dëmtime të ADN-së në qelizat që rreshtojnë enët e gjakut, sipas hulumtimit të modeleve të kafshëve të paraqitura në Samitin Amerikan të Fiziologjisë në Lone Beach, Kaliforni. Kjo, sipas studimit, mund të shpjegojë se si ushtrimet aerobike ndihmojnë në mbrojtjen e shëndetit kardiovaskular.

Ushtrimi gjithashtu mund të ndihmojë në ndryshimin e rrjedhës së plakjes duke reduktuar akumulimin e yndyrës në indet e muskujve, sipas hulumtimit të kryer si në modelet e miut ashtu edhe te njerëzit, rezultatet e të cilave u publikuan në revistën Nature Aging Trusted Source në prill 2024. .

Një jetë shoqërore aktive është çelësi i jetëgjatësisë

Hulumtimet tregojnë vazhdimisht se cilësia e jetës shoqërore është gjithashtu një faktor i jetëgjatësisë. Ka shumë prova shkencore që e lidhin vetminë me një rrezik më të lartë të sëmundjeve kronike dhe vdekjes së hershme, dhe studimet e fundit kanë shtuar më shumë prova.

Një studim i botuar këtë verë në revistën “The Lancet’s eClinical Medicine” zbuloi se njerëzit e moshuar që ndihen të vetmuar kronikisht përballen me një rrezik në rritje të goditjes në tru.

Në mënyrë të veçantë, pjesëmarrësit e studimit që raportuan se ndiheshin të vetmuar kishin një rrezik 25 për qind më të lartë për goditje në tru, krahasuar me bashkëmoshatarët që kishin jetë më të mirë sociale.

Një studim i publikuar në fillim të vitit të kaluar në revistën JAMA Network Open arriti në përfundimin se reduktimi i izolimit social mund të zvogëlojë rrezikun e vdekjes, veçanërisht te njerëzit me obezitet.

“Rënia e aktivitetit fizik, ngrënia e tepërt, konsumimi i ushqimeve ultra të përpunuara, rritja e marrjes së alkoolit, përdorimi i shtuar i cigareve dhe/ose medikamenteve, mosmarrja e terapisë dhe cilësia e dobët e gjumit janë faktorë që kontribuojnë në një rrezik të shtuar të goditjes në tru tek njerëzit që ndihen të vetmuar kronik. ”, tha Dr. Jane Morgan, një kardiologe nga Gjeorgjia.