Shkencëtarët kanë arritur të regjistrojnë tërmete “të ngadalta” në kohë reale

Tërmetet me lëvizje të ngadaltë nuk ndodhin brenda pak minutash, por zgjasin për ditë ose javë. Edhe pse janë shumë të dobëta për të shkaktuar rrezik të menjëhershëm, shkencëtarët besojnë se ato mund të jenë çelësi për parashikimin e tërmeteve dhe cunameve shkatërruese.

Një ekip nga Universiteti i Teksasit monitoroi drejtpërdrejt dy ngjarje të tilla, një në vitin 2015 dhe tjetrën në vitin 2020. Duke përdorur sensorë të posaçëm nënujorë të vendosur thellë pranë zonës së subduksionit Nankai të Japonisë, ata dokumentuan se si lirohet presioni gjeologjik midis pllakave tektonike.

“Është si një valë që lëviz nëpër sipërfaqe midis pllakave”, thotë hidrogjeofizikani Josh Edgington.

Edhe pse këto tërmete nuk janë vdekjeprurëse, ato veprojnë si “amortizues” dhe mund të zvogëlojnë ose rrisin tensionin përgjatë çarjeve. Ndryshe nga Nankai, zona të tjera, të tilla si Cascadia në Amerikën e Veriut, nuk e kanë këtë mekanizëm mbrojtës.

– Ky është një rajon ku e dimë se ekziston një potencial për tërmete dhe cunami me magnitudë 9. Pyetja është nëse çarja po grumbullon tension në heshtje apo po lëshon sinjale paralajmëruese – paralajmëron gjeofizikani Damian Safer.

Falë teknologjisë së përparuar, tani mund të matim lëvizje prej disa milimetrash. Analizat kanë treguar se këto tërmete të ngadalta shpesh shoqërohen me presion të shtuar nga lëngjet nëntokësore dhe se pjesa e sipërme e çarjes mund të aktivizohet në mënyrë të pavarur nga pjesa tjetër.

Edhe pse parashikimi i tërmeteve nuk është një shkencë e saktë, me çdo studim të ri i afrohemi qëllimit. Të dhënat nga ngjarje të tilla mund të përmirësojnë ndjeshëm modelet e parashikimit dhe të shpëtojnë mijëra jetë. Tërmeti i fundit i madh në Nankai ndodhi në vitin 1946, me mbi 1,300 vdekje.