Shkencëtarët kanë zbuluar se çfarë fatkeqësish mund të ndodhin në Tokë në vitin 2025

Bota po bëhet një vend gjithnjë e më i paqëndrueshëm dhe raporti i fundit nga Forumi Ekonomik Botëror mbart një parashikim të zymtë për vitet në vijim. Raporti i Rrezikut Global 2025 paralajmëron se konfliktet ndërkombëtare, fatkeqësitë mjedisore dhe pabarazitë sociale janë ndër kërcënimet më të mëdha për të ardhmen dhe bashkëpunimi ndërkombëtar është çelësi për parandalimin e një krize globale.

Kërcënimet më të mëdha në 2025

Për dy dekada, Forumi Ekonomik Botëror ka publikuar një raport vjetor mbi rreziqet më të mëdha globale dhe të dhënat e këtij viti bazohen në Anketën e Perceptimit të Rrezikut Global, në të cilën morën pjesë më shumë se 900 ekspertë nga akademia, sektori i biznesit, qeveritë dhe shoqëria civile.

Raporti përcakton rreziqet globale si ngjarje ose kushte që mund të kërcënojnë seriozisht PBB-në botërore, popullsinë ose burimet natyrore. Këtë vit janë identifikuar pesë kategori kryesore të rreziqeve:

– Rreziqet mjedisore – ndryshimet klimatike, fatkeqësitë natyrore dhe ndotja;
– Kërcënimet gjeopolitike – luftërat, trazirat sociale, lufta kibernetike;
– Sfidat shoqërore – pandemitë, pabarazitë, shkeljet e të drejtave të njeriut;
– Rreziqet teknologjike – zhvillimi i inteligjencës artificiale, sulmet kibernetike;
– Problemet ekonomike – inflacioni, recesioni, mungesa e fuqisë punëtore;

Rreziku më i madh afatshkurtër për vitin 2025, sipas raportit, është konflikti i armatosur mes shteteve. Ky kërcënim është në krye të listës, gjë që nuk është befasi duke pasur parasysh konfliktet e vazhdueshme në Ukrainë, Palestinë, Sudan dhe pjesë të tjera të botës. Pothuajse 25 për qind e të anketuarve besojnë se lufta mund të shkaktojë një katastrofë globale në të ardhmen e afërt.

Është shqetësuese që tensionet gjeopolitike nuk kufizohen në luftërat klasike – dezinformimi, sulmet kibernetike dhe konfrontimet ekonomike paraqesin kërcënime në rritje.

“Rritja e tensioneve gjeopolitike dhe humbja e besimit po formësojnë rrezikun global”, tha Mirek Dušek, drejtor ekzekutiv i Forumit Ekonomik Botëror.

Kërcënimet afatgjata: Kushtet ekstreme të motit dhe katastrofa mjedisore

Megjithëse konfliktet e armatosura janë rreziku më i madh afatshkurtër, kërcënimi më serioz për dhjetë vitet e ardhshme janë kushtet ekstreme të motit, të përkeqësuara nga ndryshimet klimatike.

Sipas raportit, 10 rreziqet më të mëdha afatgjata përfshijnë:

– Kushtet ekstreme të motit;
– Humbja e biodiversitetit dhe kolapsi i ekosistemit;
– Ndryshimet kritike në ekosistemet e Tokës;
– Mungesa e burimeve natyrore;

Ndotja e mjedisit

Këto të dhëna konfirmojnë shqetësimin në rritje për ekosistemet globale, pasi fatkeqësitë natyrore dhe ndryshimet klimatike bëhen sfida të pashmangshme me pasoja potencialisht shkatërruese.

A ka zgjidhje?

Sipas raportit, deri në 90 për qind e të anketuarve presin që dy vitet e ardhshme të karakterizohen nga paqëndrueshmëri, trazira dhe kriza globale.

Megjithatë, raporti nuk ofron vetëm parashikime të zymta – zgjidhja qëndron në bashkëpunimin ndërkombëtar dhe rindërtimin e besimit midis shteteve.

– Nga konfliktet tek ndryshimet klimatike, ne përballemi me kriza të ndërlidhura që kërkojnë veprim të koordinuar dhe të përbashkët. Pasojat e mosveprimit do të ndihen brez pas brezi – thotë Mark Elsner, kreu i Iniciativës për Rreziqet Globale në Forumin Ekonomik Botëror.

Bota në udhëkryq

Raporti i Forumit Ekonomik Botëror paralajmëron qartë se luftërat, ndryshimet klimatike dhe pabarazitë sociale janë probleme universale që nuk mund të injorohen. Nëse komuniteti ndërkombëtar nuk gjen një mënyrë për të reduktuar konfliktet dhe për të mbrojtur mjedisin, e ardhmja do të shënohet nga paqëndrueshmëri edhe më e madhe.

A do të arrijë bota të dalë nga kjo krizë, apo përballemi me vite konfliktesh dhe katastrofash mjedisore? Përgjigja varet nga vullneti për bashkëpunim global sepse – siç thekson raporti – sfidat e përbashkëta kërkojnë zgjidhje të përbashkëta.