Si duhet të luftojnë vendet kundër rënies së lindjeve?

Gjëja e parë që duhet të dini për të ashtuquajturën bombë me sahat demografike me të cilën përballen vende si Britania e Madhe dhe SHBA-ja është të mos përdorni kurrë termin.

Ndërsa nivelet e lindjeve vazhdojnë të bien në të dy vendet, është joshëse të përdoret termi bombë me sahat.

– E urrej termin dhe nuk mendoj se ka bombë me sahat demografike, është pjesë e tranzicionit demografik. Ne e dinim se kjo dhe ajo do të ndodhte gjatë shekullit të 21-të. Nuk është e papritur dhe duhet të ishim përgatitur për këtë – thotë Sarah Harper, profesoreshë e gerontologjisë (kërkime mbi efektet e plakjes) në Universitetin e Oksfordit.

Megjithatë, shkalla e problemit është e madhe. Që një vend të rrisë ose të mbajë popullsinë e tij, nevojitet një normë e përgjithshme e lindjeve midis 2.1 dhe 2.4 fëmijë për grua. Kjo njihet si nevoja për riprodhim të thjeshtë. Megjithatë, shifrat e fundit për Anglinë dhe Uellsin tregojnë se shkalla mesatare e lindjeve, e quajtur edhe norma totale e fertilitetit, ra në 1.49 fëmijë për grua në 2022 nga 1.55 fëmijë në 2021.

Shkalla ka ardhur në rënie që nga viti 2010.

Situata është e ngjashme në Skoci dhe Irlandën e Veriut, të cilat mbajnë shënime të veçanta. Ndërkohë, shkalla e lindshmërisë në SHBA ra në 1.62 fëmijë vitin e kaluar, një rekord i ulët. Në vitin 1960 ishte 3.65 fëmijë për grua.

– Dy të tretat e vendeve të botës tani kanë një normë lindjeje nën nevojën për prodhim të thjeshtë. Japonia dhe Kina kanë norma të ulëta, dhe më e ulëta në botë është në Korenë e Jugut – shton profesori.

Sot, popullsia në fakt po rritet vetëm në Afrikën Sub-Sahariane.

Pse ka shqetësim për rënien e lindjeve?

Problemet ekonomike që mund të shkaktojë një rënie e tillë janë të rëndësishme pasi vendet përballen me ndikimin e një popullsie në moshë, në tkurrje dhe një fuqie punëtore më të vogël në krahasim me numrin e pensionistëve.

Si do të arrijë një vend rritje ekonomike nëse kompanitë nuk mund të punësojnë mjaftueshëm punëtorë?

Për të rritur shkallën e lindjeve, vendet mund të ofrojnë stimuj për kujdesin ndaj fëmijëve, të tilla si lehtësira tatimore dhe leje lindjeje të zgjatur dhe plotësisht të paguar. Por ndërkohë që politika të tilla mund të ngadalësojnë rënien e nivelit të lindjeve, ato rrallë mund ta ndryshojnë prirjen. E thënë thjesht, sa më të arsimuara të jenë gratë dhe sa më shumë të punojnë e të kursejnë, aq më e mirë është jeta e tyre. Shumë gra zgjedhin të mos bëjnë asgjë për të ndikuar në fitimet dhe karrierën e tyre, ndaj shpesh heqin dorë nga amësia ose vendosin të kenë më pak fëmijë.

Në thelb, ka dy mënyra se si një vend mund të luftojë një normë lindjeje në rënie: të mbajë më shumë banorë në vend që do të punojnë më gjatë, ose të pranojë më shumë emigrantë. Nuk ka asnjë mundësi të tretë. Singapori është një nga vendet me plakjen më të shpejtë në botë dhe ka zgjedhur një jetë më të gjatë pune si një masë për të luftuar rënien e nivelit të lindjeve, si dhe stimuj për kompanitë që punësojnë njerëz deri në 69 vjeç. Kjo do të thotë që pasi punëtorët arrijnë moshën e pensionit, ata mund të gjejnë një punë të re nëse dëshirojnë.

Në Singapor, mosha aktuale e daljes në pension është 63 vjeç, por planifikohet të rritet në 64 në 2026 dhe në 65 deri në 2030.

– Është thelbësore që bota të ndryshojë qëndrimin se të moshuarit kanë të drejtën për një periudhë të pakufizuar pushimi. Njerëzit sot janë më të shëndetshëm, më energjikë, më të mprehtë në aspektin njohës dhe të gatshëm për të vazhduar punën. Shpresoj që mosha e daljes në pension të rritet në 70 vjeç – thotë profesori Ronald Lee, i cili jep mësime ekonomike në Universitetin e Kalifornisë.

Pikëpamja e profesor Lee ndoshta nuk miratohet nga shumë njerëz, por në aspektin ekonomik, një qasje e tillë është e pashmangshme. Ndërsa jetëgjatësia rritet, bëhet gjithnjë e më e vështirë për vendet që të paguajnë pensionet për një periudhë më të gjatë kohore. Një kompromis duhet bërë diku dhe një jetë më e gjatë pune është zgjidhja më e dukshme. Por ka një përgjigje tjetër të mundshme për këtë problem, dhe ajo është rritja e emigracionit.

– Ka çështje politike, strategjike dhe programore, por demografikisht, ajo që duhet të bëjmë është të lejojmë banorët e vendeve me përqindje të madhe të lindjeve dhe numër të madh punëtorësh të lëvizin nëpër botë gjatë katër dekadave të ardhshme për të plotësuar mungesën e fuqisë punëtore – thotë profesori. Harper.

Të gjithë e dimë se ka një kundërshtim dërrmues ndaj migrimit masiv, megjithëse edhe regjimet populiste mbyllin një sy kur është e nevojshme.

Elizabeth Kuyper, drejtoreshë e asociuar e Qendrës për Politikat Evropiane, përmend Hungarinë si shembull.

Qeveria hungareze pretendon se ka zero tolerancë për migrantët, por Kuyper thotë se të gjithë e dinë se këto vende, megjithëse nuk do ta pranojnë publikisht, kanë zhvilluar strategji për migrimin selektiv në sektorë të tillë si kujdesi dhe kujdesi shëndetësor.

Demografët e dinë se duhet bërë lëshime. Vendet do të duhet t’i bëjnë njerëzit të punojnë më gjatë ose të rrisin numrin e emigrantëve, dhe ndoshta të dyja.