Si zbulohet mjalti i falsifikuar në BE?

Mjalti është një nga produktet ushqimore më të falsifikuara në Evropë. Pothuajse gjysma (46%) e mjaltit të importuar në BE në vitin 2023 nuk ishte i pastër, por kryesisht përmbante shurup sheqeri ose i mungonte diversiteti bimor.

Produktet më të dyshimta janë ato që vijnë nga Kina dhe Turqia, dhe ndërsa BE-ja ende po përpiqet të vendosë disa standarde të unifikuara, Austria ka marrë tashmë masat e para duke përdorur testet e avancuara të ADN-së.

Agjencia shtetërore e shëndetit publik atje, AGES, përdor teste ADN-je në hetimet zyrtare mbi falsifikimin e ushqimit, dhe një laborator në Tirol analizon rreth 100 mostra mjalti në muaj. Kjo teknologji e përparuar teknologjikisht lidh mjaltin me bimët që bletët pjalmojnë. Bletarët austriakë tani po ofrojnë kode QR për të vërtetuar origjinën e produkteve të tyre, dhe rrjeti i supermarketeve SPAR madje e ka hequr mjaltin nga raftet e tij derisa të kalojë testet e nevojshme.

Kur bëhet fjalë për përcaktimin e origjinës së mjaltit, BE-ja pritet të miratojë një direktivë të vetme që do të hyjë në fuqi në vitin 2026.

Për momentin, Austria është i vetmi anëtar i Bashkimit Evropian që përdor një program të analizës së ADN-së të mbështetur nga shteti. Vende të tjera, si Gjermania, ende mbështeten në metodat tradicionale – analiza kimike dhe testimi i polenit.

Një studim i kohëve të fundit britanik zbuloi se 90% e mjaltit në dispozicion për shitje nuk i kalon testet. Në Letoni, vetëm 6 nga 20 mostra të mjaltit nga supermarketet përmbushin standardet e BE-së.

Përndryshe, mjalti nuk mund të përmbajë përbërës si uji ose shurupe sheqeri të lira – të cilat ndoshta rrisin vëllimin e tij. Megjithatë, analizat tregojnë se kjo është bërë praktikë e zakonshme.

Midis viteve 2021 dhe 2022, 46% e mjaltit të testuar në BE u etiketua si “potencialisht i modifikuar”, një rritje e konsiderueshme krahasuar me shifrën prej 14% në vitet 2015-2017.

Nga këto mostra, 74% ishin me origjinë kineze.

Përveç mashtrimit të konsumatorëve, mjalti i falsifikuar rrezikon bletarët të cilët nuk mund të përballojnë çmimet shumë më të ulëta të produkteve të importuara.

“Nuk mund të konkurrojmë fare me ta”, tha Matthias Kopecky, i cili zotëron rreth 350 koshere bletësh në Vjenë, raporton AFP.

Bashkimi Evropian është prodhuesi më i madh i mjaltit në botë, pas Kinës, por edhe importuesi më i madh pas Shteteve të Bashkuara.

Të dhënat tregojnë se pjesa më e madhe e mjaltit në BE vjen nga Ukraina, Kina dhe Argjentina.

Një direktivë e miratuar vitin e kaluar kërkon që etiketat e mjaltit, nga mesi i vitit 2026, të përmbajnë informacion në lidhje me origjinën dhe jo vetëm të deklarojnë se është një “përzierje mjalti evropian dhe jo-evropian”.

Bletarët shpresojnë që rregullat e reja do të rrisin ndërgjegjësimin tek konsumatorët.

Brukseli ka zgjedhur gjithashtu një grup ekspertësh, me mandat deri në vitin 2028, për të harmonizuar metodat për zbulimin e manipulimit të mjaltit.

Austrian Sinsoma specializohet në këtë metodë.

“Mjalti është plot me gjurmë ADN-je, informacione nga mjedisi në të cilin bletët mbledhin nektarin. Çdo mjaltë ka një profil unik të ADN-së”, thotë Corina Wallinger, drejtoreshë e shitjeve në këtë kompani.

Sipas saj, është e rëndësishme që teknologjia të përparojë vazhdimisht, njësoj si falsifikuesit.

Kur një mostër mjalti nuk ka një gamë të gjerë gjurmësh ADN-je ose, për shembull, përmban nivele të larta gjurmësh ADN-je nga orizi ose misri, të cilat bletët nuk i vizitojnë, atëherë arrihet në përfundimin se mjalti nuk është autentik.

#lakegarda #honey #diversity #kronachart #metabarcoding #pollen #flowers pic.twitter.com/C0CwASlJMC

— Sinsoma (@sinsoma_eDNA) October 6, 2023

Wallinger e themeloi këtë laborator në vitin 2018 së bashku me bashkëpunëtorët e saj, dhe sot ai punëson rreth 15 persona që punojnë shumë në Voels, pranë Innsbruck.

Bletarët paguajnë 94 euro për një test bazë të ADN-së që kërkon gjurmë bimësh, që është rreth gjysma e çmimit të testimit klasik të polenit.

Bletarët marrin gjithashtu një kod QR që u lejon konsumatorëve të shohin se cilat bimë kanë polenizuar bletët.

Ekspertët paralajmërojnë se metoda e ADN-së mund të zbulojë vetëm disa lloje mashtrimesh dhe se nevojiten analiza më rigoroze për rezultate të besueshme.

Turqia prodhon 115,000 ton mjaltë çdo vit dhe është furnizuesi i dytë më i madh në botë pas Kinës, e ndjekur nga Etiopia, Irani dhe India. Edhe pse ky sektor sjell rreth 270 milionë euro në vit, Turqia ka probleme të mëdha pikërisht për shkak të falsifikuesve. Vetëm në një bastisje në Ankara, në shtator 2024, u gjetën 8,150 ton glukozë, fruktozë dhe sheqer, së bashku me 100,000 etiketa për marka të ndryshme të mjaltit, raportoi Deutsche Welle.

E vetmja gjë që konsumatorët mund të bëjnë për t’u siguruar që marrin një produkt të mirë është të kenë prodhuesin ose furnizuesin e tyre.