A është vaji i ullirit më i shëndetshëm se të tjerët vajra që përdorim për ushqim?
Vaji është një përbërës i rëndësishëm në shumicën e ushqimeve që hamë. Qoftë sallatë, salcë, ëmbëlsira apo diçka tjetër, vaji i shtohet pothuajse çdo gjëje.
Ka lloje të ndryshme vajrash si luledielli, kokosi, ulliri, farat e rrushit dhe vajra të ndryshëm bimorë. Por më shpesh përdoren vajrat e ullirit dhe ato vegjetale.
Vaj ulliri
Vaji i ullirit është bërë nga ullinjtë e shtypur dhe filloi të përdoret më shumë se 6000 vjet më parë. Sot ekzistojnë tre lloje të vajit të ullirit: vaj ulliri ekstra i virgjër, vaj ulliri dhe vaj ulliri me aromë të lehtë.
Vajrat vegjetale merren duke pastruar ekstraktet bimore. Ata mbeten në formë të lëngshme në temperaturën e dhomës. Vaji prodhohet nga shumë bimë dhe më së shpeshti nxirret nga farat. Vaji vegjetal mund të bëhet nga një përbërës i vetëm ose nga një përzierje e shumë përbërësve. Ka lloje të ndryshme të vajit vegjetal si luledielli, soja, palma, etj.
Vaji i ullirit përdoret për gatim, i bën mirë lëkurës dhe mund të përdoret edhe për qëllime mjekësore. Për shembull, vaji i ullirit mund të përdoret si laksativ ose në përgatitjen e disa ilaçeve. Nga ana tjetër, vajrat bimore përdoren më së shumti për gatim.
Cili vaj është më i shëndetshëm?
Të dy llojet e vajit përmbajnë acide yndyrore të pangopura, por vaji i ullirit ka një përqindje më të lartë të yndyrave të pangopura. Vaji vegjetal përmban kryesisht yndyrna të pangopura omega-6. Yndyrnat e pangopura janë gjetur të kenë përfitime anti-inflamatore dhe të shëndetshme për zemrën, ndërsa yndyrnat e poliunsaturuara omega-6 mund të jenë pro-inflamatore dhe mund të dëmtojnë zemrën nëse konsumohen me tepricë.
Vaji ekstra i virgjër i ullirit është lloji më pak i përpunuar i vajit të ullirit dhe është i pasur me antioksidantë. Nga ana tjetër, procesi i rafinimit që përdoret për prodhimin e vajit vegjetal shkatërron elementët gjurmë, antioksidantët dhe përbërjet e dobishme bimore.
Vaji i ullirit ekstra i virgjër është një nga vajrat më pak të përpunuar të gatimit, që do të thotë se ruan më shumë antioksidantë, vitamina dhe minerale. Vaji vegjetal përpunohet shumë më tepër, që do të thotë se ka lëndë ushqyese minimale të dobishme dhe më shumë kalori.
