A janë oktapodët jashtëtokësor?

Duke parë thellësitë dhe bukurinë e planetit tonë ujor, shumë dashamirës të oqeanit mund të mos e kuptojnë se përgjigja e pyetjes “nga erdhi oktapodi?” mund të shtrihet në drejtimin e kundërt të vendit ku po shohim. Teoria – panspermia – ruan besimin se disa aspekte të jetës dhe evolucionit mund të jenë zhvilluar për shkak të “farërave” të materies që erdhën në Tokë nga planetë të tjerë.

Para se të qeshni, thjesht mbani në mend se shkencëtarët vlerësojnë se ka më shumë se 100 miliardë planetë brenda galaktikës së Rrugës së Qumështit dhe 100 miliardë galaktika të mundshme në univers. Janë 10²² planetë që potencialisht mund të mbajnë jetë. Në vitin 2018, një grup prej 33 shkencëtarësh botoi një punim që pretendonte se paraardhësit e oktapodit të sotëm erdhën në Tokë nga një prej “farave” të këtyre planetit. Këtu janë provat që ata paraqitën se pse këto kafshë detare të mahnitshme erdhën në të vërtetë nga hapësira.

Evolucioni i përshpejtuar
Sipas evolucionit, kafshët me karakteristikat më adaptive ka të ngjarë të mbijetojnë dhe të riprodhojnë më shumë se kafshët e pafavorizuara, duke i kaluar kështu këto tipare të cilat ndryshojnë dhe përsosen me kalimin e kohës, duke krijuar evolucionin siç e njohim ne. Por oktapodi është pak më ndryshe.

Karakteristikat kryesore që i lidhim me oktapodët – truri i madh, jo i centralizuar, aftësitë e kamuflimit dhe trupa fleksibël – të gjitha u shfaqën në skenën evolucionare krejt papritur gjatë Shpërthimit Kambrian. Para asaj kohe, paraardhësit e oktapodit dukeshin shumë të ndryshëm; më e rëndësishmja, ato ishin me guacë mbrojtëse.

Një nga fosilet më të hershme të kësaj epoke, i quajtur Nectocaris, tregon një divergjencë mjaft të papritur nga kjo krijesë me guacë në një pa. Ndërsa shkencëtarët kanë debatuar për 30 vitet e fundit se çfarë do të thotë me të vërtetë ky fosil për cefalopodët, ai hedh dyshime mbi idenë se ata evoluan si kafshët e tjera.

Më i zgjuari nga jo kurrizorët
Përveç mënyrës se si ata potencialisht evoluan (ose jo), tiparet moderne të oktapodit e dallojnë atë nga çdo kafshë tjetër. Oktapodët kanë një tru të centralizuar dhe pjesa tjetër shpërndahet në çdo krah. Për sa i përket raportit tru-trup (një faktor i dobishëm në përcaktimin e inteligjencës) oktapodi ka raportin më të madh nga çdo jovertebror.

Kjo inteligjencë shkon përtej thjesht lëvizjes nëpër labirint ose hapjes së kavanozëve. Oktapodët janë disa nga jovertebrorët e vetëm që përdorin mjete. Ata gjuajnë në bashkëpunim me specie të tjera, ndonjëherë duke u detyruar t’i japin partnerëve të tyre peshkut një grusht të mirë për t’i mbajtur ata në linjë.

Biologji e komplikuar
Ndoshta pjesa më e huaj e një oktapodi është diçka që ne as nuk mund ta shohim. Në përpjekjet e tyre për të hartuar gjenomet e të gjithë mbretërisë së kafshëve, shkencëtarët kanë zbuluar disa fakte interesante. Për një, oktapodi ka 33,000 gjene që kodojnë proteinat. Për krahasim, njerëzit kanë rreth 20,000. Por pavarësisht nga kompleksiteti i saj (dhe për rrjedhojë probabiliteti më i lartë i mutacionit), ADN-ja e oktapodit ka ndryshuar shumë pak në krahasim me shpejtësinë e ndryshimit te kafshët e tjera.

Nëse ADN-ja është ajo që përcakton udhëzimet për jetën, ARN është ajo që i merr ato mesazhe dhe më pas i bën gjërat të ndodhin. Oktapodët mund të anashkalojnë nevojën për mutacione gjenetike dhe me vetëdije t’i japin ARN-së së tyre udhëzime të reja për të ndryshuar fiziologjinë e tyre pothuajse menjëherë. Ndërsa speciet e tjera e braktisën këtë aftësi qindra miliona vjet më parë për shkak të efekteve të saj të përgjithshme të dëmshme, duket se kjo metodë po funksionon mjaft mirë për oktapodin.

Pra, janë oktapodët të huaj?
Pavarësisht të gjitha këtyre fakteve mahnitëse, nuk ka të ngjarë që ata të kenë ardhur nga hapësira e jashtme. Por historia e shkencës është e mbushur me teori të refuzuara që më vonë u vërtetuan të vërteta.  Dhe në fund të fundit, shumë zhytës dhe dashamirës të oqeanit që kanë hasur në një oktapod do t’ju thonë se përvoja ishte e botës tjetër. Të huaj ose jo, të gjithë duhet të tregojmë vlerësimin tonë për oktapodin./blog.padi.com/