Analiza e BBC, Çfarë është Unrwa dhe pse e ka ndaluar Izraeli?

Parlamenti i Izraelit votoi të hënën në mbrëmje për ndalimin e agjencisë së refugjatëve palestinezë të OKB-së (Unrwa), që të operojë brenda Izraelit dhe Jeruzalemin Lindor të pushtuar.

Kontakti midis punonjësve të Unrwa-s dhe zyrtarëve izraelitë do të ndalohet, duke dëmtuar aftësinë e saj për të operuar në Gaza dhe Bregun Perëndimor të pushtuar nga Izraeli.

Pothuajse e gjithë popullsia e Gazës prej më shumë se dy milionë banorësh është e varur nga ndihmat dhe shërbimet e agjencisë.

Masa është përballur me një dënim të gjerë, me Unrwa duke paralajmëruar se ligji i ri mund të shohë zinxhirët e furnizimit të ndihmës “të shpërbëhen” në javët e ardhshme.

Izraeli e ka mbrojtur masën, duke përsëritur pretendimin e tij se një numër i stafit të agjencisë ishin të përfshirë në sulmet e Hamasit të 7 tetorit të vitit të kaluar, të cilat vranë 1200 njerëz.

Megjithatë, edhe kundërshtimi i Izraelit ndaj Unrwa-s ka dekada të tëra.

Çfarë është Unrwa dhe çfarë bën?

E themeluar në vitin 1949, Agjencia e Ndihmës dhe Punës për Refugjatët Palestinë, ose Unrëa, punon në Gaza, Bregun Perëndimor, Siri, Liban dhe Jordani, fillimisht duke u kujdesur për 700,000 palestinezët që u detyruan ose u larguan nga shtëpitë e tyre pas krijimit të shtetit të Izraelit.

Gjatë dekadave, Unrwa është rritur për t’u bërë agjencia më e madhe e OKB-së që vepron në Gaza. Ajo punëson rreth 13,000 njerëz atje dhe është kyç për përpjekjet humanitare.

Ajo financohet kryesisht nga donacione vullnetare nga shtetet anëtare të OKB-së, me vetë OKB-në që siguron disa fonde direkte.

Ajo shpërndan ndihma dhe drejton strehimore dhe infrastrukturë kyçe – të tilla si objektet mjekësore, qendrat e trajnimit të mësuesve dhe pothuajse 300 shkolla fillore.

Që nga fillimi i luftës në Gaza, agjencia thotë se ka shpërndarë pako ushqimore për pothuajse 1.9 milionë njerëz. Ajo gjithashtu ka ofruar rreth gjashtë milionë konsultime mjekësore në të gjithë enklavën gjatë rrjedhës së konfliktit.

Më shumë se 200 punonjës të Unrwa janë vrarë në sulmet izraelite që nga tetori i vitit 2023 gjatë këtyre detyrave, sipas agjencisë.

Pse ka tensione midis Izraelit dhe Unrëa?

Unwra është kritikuar prej kohësh nga Izraeli, me shumë atje që kundërshtojnë ekzistencën e saj.

Fati i refugjatëve ka qenë një çështje thelbësore në konfliktin arabo-izraelit, me palestinezët që ushqejnë një ëndërr për t’u kthyer në shtëpitë në Palestinën historike, pjesë të së cilës janë tani në Izrael.

Izraeli e hedh poshtë pretendimin e tyre dhe kritikon krijimin e Unrwa-s për lejimin e statusit të refugjatit, që të trashëgohet nga brezat e njëpasnjëshëm.

Ai thotë se kjo i rrënjos palestinezët si refugjatë dhe inkurajon shpresat e tyre për të drejtën e kthimit.

Qeveria izraelite gjithashtu ka denoncuar prej kohësh mësimdhënien dhe tekstet shkollore të agjencisë për, sipas mendimit të saj, vazhdimin e pikëpamjeve anti-izraelite.

Në vitin 2022, një mbikëqyrës izraelit tha se materiali arsimor i Unrwa u mësoi studentëve, se Izraeli po përpiqej të “fshinte identitetin palestinez”.

Komisioni Evropian identifikoi atë që e quajti “material antisemitik” në librat shkollorë, “duke përfshirë edhe nxitjen e dhunës”, dhe Parlamenti Evropian ka kërkuar vazhdimisht që financimi i BE-së për Autoritetin Palestinez, të kushtëzohet me heqjen e një përmbajtjeje të tillë.

Unrëa ka thënë më parë se raportet rreth materialit të saj edukativ ishin “të pasakta dhe mashtruese” dhe se shumë nga librat në fjalë nuk ishin përdorur në shkollat ​​e saj.

Pse Knesset e ka ndaluar Unrëa-n tani?

Pas sulmeve të 7 tetorit të Hamasit ndaj Izraelit, pretendimet se disa staf të Unrwa-s ishin të përfshirë, përforcuan më tej thirrjet në Izrael për ndalimin e agjencisë.

Ushtria pretendoi se në total, më shumë se 450 punonjës të Unrëa ishin anëtarë të “organizatave terroriste”. Në vazhdën e akuzave, rreth 16 vende perëndimore pezulluan përkohësisht fondet për agjencinë e ndihmës.

OKB-ja hetoi pretendimin e Izraelit dhe pushoi nëntë persona, por tha se Izraeli nuk kishte ofruar prova për më shumë akuza dhe Unrwa mohoi ndonjë përfshirje më të gjerë me Hamasin.

Duke folur të hënën mbrëma, kryeministri Benjamin Netanyahu përsëriti akuzat, duke shkruar në X se “punëtorët e Unrwa të përfshirë në aktivitete terroriste kundër Izraelit, duhet të mbahen përgjegjës”.

Sipas ligjit të ri – i cili u miratua nga 92 deputetë dhe u kundërshtua nga vetëm 10 – kontaktet midis punonjësve të Unrwa dhe zyrtarëve izraelitë do të ndalohen.

Cili është ndikimi i mundshëm i ndalimit?

Ndërsa shumica e projekteve të Unrwa zhvillohen në Gaza dhe Bregun Perëndimor të pushtuar, ajo mbështetet në marrëveshjet me Izraelin për të vepruar. Kjo përfshin lëvizjen e ndihmës përmes pikave të kontrollit midis Izraelit dhe Gazës.

Së bashku me Gjysmëhënën e Kuqe Palestineze, Unrwa trajton pothuajse të gjithë shpërndarjen e ndihmës në Gaza përmes 11 qendrave në të gjithë enklavën. Ajo gjithashtu ofron shërbime për 19 kampe refugjatësh në Bregun Perëndimor.

Drejtori i Unrwa-s, William Deere, i tha BBC-së se në një nivel praktik, ndalimi i ndërveprimit me zyrtarët izraelitë do të thoshte se do të bëhej pothuajse e pamundur që stafi i agjencisë të vepronte në vend.

“Ne nuk do të jemi në gjendje të lëvizim në Gaza pa u nënshtruar një sulmi të mundshëm, stafi ndërkombëtar nuk do të jetë në gjendje të marrë viza më”, tha ai.

Drejtori ekzekutiv i Programit Botëror të Ushqimit të OKB-së tha se pa praninë e Unrwa-s në Gaza, agjencitë e ndihmës nuk do të jenë në gjendje të shpërndajnë ushqim dhe ilaçe thelbësore.

“Ata bëjnë të gjithë punën në terren atje,” tha Cindy McCain për BBC. “Ne nuk kemi kontakte. Ne nuk kemi aftësinë t’i njohim kontaktet, sepse gjërat janë shumë të vështira atje.”

Kryeministri Netanyahu tha të hënën se “ndihma e qëndrueshme humanitare duhet të mbetet e disponueshme në Gaza” pavarësisht ndalimit të Unrwa dhe se Izraeli do të punojë me partnerët e tij ndërkombëtarë për ta siguruar këtë.

Por të hënën, Departamenti Amerikan i Shtetit tha se Izraeli duhet të bëjë “shumë më shumë” për të lejuar hyrjen e ndihmës ndërkombëtare në Gaza. Paralajmërimi erdhi dy javë pasi i dha Izraelit 30 ditë për të rritur furnizimet, ose rrezikon të shohë një shkurtim të ndihmës ushtarake./ BBC.