Çfarë do të thotë kolapsi i bankës së Silicon Valley për sistemin financiar të SHBA?

SVB, siç dihet, ishte huadhënësi më i madh amerikan që dështoi që nga kriza globale financiare e vitit 2008 – dhe i dyti më i madhi ndonjëherë.

William Chittenden, profesor i asociuar i financës në Universitetin Shtetëror të Teksasit, shpjegoi se çfarë ndodhi dhe nëse amerikanët duhet të shqetësohen për sigurinë e sistemit të tyre financiar.

Pse banka e Silicon Valley dështoi kaq papritur?

Përgjigja e shkurtër është se SVB nuk kishte para të mjaftueshme për të paguar depozituesit, kështu që rregullatorët mbyllën bankën.

Përgjigja më e gjatë fillon gjatë pandemisë, kur SVB dhe shumë banka të tjera mblodhën më shumë depozita sesa mund t’u jepnin hua huamarrësve. Në vitin 2021, depozitat në SVB u dyfishuan.

Por ata duhej të bënin diçka me gjithë ato para. Pra, atë që ata nuk mund të merrnin hua, ata investuan në letra me vlerë ultra të sigurta të Thesarit të SHBA. Problemi është se rritja e shpejtë e normave të interesit në 2022 dhe 2023 bëri që vlera e këtyre letrave me vlerë të bjerë. Një karakteristikë e obligacioneve dhe letrave të ngjashme është se kur yield-et ose normat e interesit rriten, çmimet bien dhe anasjelltas.

Banka kohët e fundit tha se i duheshin 1.8 miliardë dollarë për të shitur disa nga këto letra me vlerë dhe nuk ishte në gjendje të mblidhte kapital për të mbuluar humbjen pasi stoku i saj filloi të binte. Kjo bëri që firmat e shquara të kapitalit të sipërmarrjes të këshillojnë kompanitë e investuara që të tërheqin biznesin e tyre nga banka e Silicon Valley. Kjo ndikoi që të çonte në një numër gjithnjë në rritje të depozituesve të SVB që tërhiqnin paratë e tyre.

Humbjet e investimeve, së bashku me tërheqjet, ishin aq të mëdha sa rregullatorët nuk kishin zgjidhje tjetër veçse të mbyllnin bankën për të mbrojtur depozituesit.

A janë depozitat tani të sigurta?

Nga një këndvështrim praktik, Korporata Federale e Sigurimit të Depozitave (FDIC) tani drejton bankën.

Është tipike për FDIC që të mbyllë një bankë të premten dhe të hapë bankën të hënën e ardhshme. Në këtë rast, FDIC tashmë ka njoftuar se banka do të rihapet më 13 mars si Banka Kombëtare e Sigurimit të Depozitave Santa Clara, thotë Chitteden.

Në fund të vitit 2022, SVB kishte depozita prej 175.4 miliardë dollarësh. Nuk është e qartë se sa nga ato depozita mbeten në bankë dhe sa prej tyre janë të siguruara dhe 100% të sigurta.

Për depozituesit me 250,000 dollarë ose më pak në para në SVB, FDIC tha që klientët do të kenë akses në të gjitha paratë e tyre kur banka të rihapet.

Për ata me depozita të pasiguruara në SVB – në thelb çdo gjë mbi kufirin prej 250,000 dollarë – ata mund ose nuk mund të marrin pjesën tjetër të parave të tyre mbrapsht.

Këtyre depozituesve do t’u lëshohet një “Certifikatë Marrës” nga FDIC për shumën e pasiguruar të depozitave të tyre. FDIC ka thënë tashmë se do të paguajë disa nga depozitat e pasiguruara deri në javën e ardhshme, me pagesa shtesë të mundshme pasi rregullatori likuidon asetet e SVB. Por nëse investimet e SVB-së duhet të shiten me një humbje të konsiderueshme, depozituesit e pasiguruar mund të mos marrin një pagesë shtesë.

Cila ishte banka e fundit amerikane që dështoi?

Para dështimit të SVB, dështimet më të fundit të bankave ndodhën në tetor 2020, kur si Banka Shtetërore Almena e Kansasit dhe Banka e Parë City e Floridës u morën nga FDIC.

Të dyja këto banka ishin relativisht të vogla – me rreth 200 milionë dollarë depozita të kombinuara.

SVB ishte banka më e madhe që dështoi që nga shtatori 2008, kur Washington Mutual u rrëzua me 307 miliardë dollarë aktive. WaMau ra në vazhdën e kolapsit të bankës së investimeve Lehman Brothers, e cila pothuajse rrëzoi sistemin financiar global.

Në përgjithësi, dështimet e bankave amerikane nuk janë aq të zakonshme.

A ka rrezik që më shumë banka të dështojnë?

Në fund të vitit 2022, SVB ishte banka e 16-të më e madhe në Shtetet e Bashkuara me 209 miliardë dollarë aktive.

Kjo tingëllon si shumë – dhe është – por është vetëm 0.91% e të gjitha aktiveve bankare në SHBA. Ka pak rrezik që dështimi i SVB të përhapet në banka të tjera.

Rënia e SVB nxjerr në pah rrezikun që shumë banka kanë në portofolet e tyre të investimeve. Nëse normat e interesit vazhdojnë të rriten, dhe Rezerva Federale ka treguar se do të rritet, vlera e portofolit të investimeve të bankave në të gjithë Shtetet e Bashkuara do të vazhdojë të bjerë.

Edhe pse këto humbje janë vetëm në letër – që do të thotë se ato nuk realizohen derisa asetet të shiten – ato ende mund të rrisin rrezikun e përgjithshëm të bankës. Sa do të rritet rreziku do të ndryshojë nga banka në bankë.

Lajmi i mirë është se shumica e bankave kanë aktualisht kapital të mjaftueshëm për të absorbuar këto humbje – sado të mëdha – pjesërisht për shkak të përpjekjeve të ndërmarra nga Fed pas krizës financiare të vitit 2008 për të siguruar që firmat financiare mund të përballojnë çdo stuhi.