Disa dinozaurë kishin luspa dhe pupla si avantazh evolucionar

Pyetja nëse disa dinozaurë ishin të mbuluar me luspa ose me pupla ka një përgjigje të re: të dyja.

Studiuesit ekzaminuan lëkurën e dinozaurit me pendë Psittacosaurus nga periudha e hershme Kretace (135 milionë vjet deri në 120 milionë vjet më parë) dhe gjetën “zona” me luspa të stilit të zvarranikëve, si dhe “zona” ku pendët ishin të pranishme, sipas një studimi në Nature Communications. Kretacja e hershme shënon periudhën kur disa dinozaurë po evoluonin në zogj.

Mostra e rrallë e lëkurës

Zbulimi ishte po aq i pazakontë sa edhe kushtet që e nxitën atë: indi i lëkurës u ruajt në një mënyrë të pazakontë që e bëri atë më të hapur ndaj teknologjisë së imazhit. Ekipi që zbuloi ekzemplarin Psittacosaurus në Kinë fillimisht nuk ishte në dijeni se qelizat e lëkurës ishin të pranishme.

“Fosili është me të vërtetë një perlë e fshehur”, tha Zixiao Yang, një paleontolog në Universitetin e Korkut në Irlandë, i cili drejtoi ekipin hulumtues, në një deklaratë për shtyp. “Lëkura fosile nuk është e dukshme me sy të lirë dhe mbeti e fshehur kur ekzemplari iu dhurua Universitetit të Nanjing-ut në vitin 2021. Vetëm nën dritën ultravjollcë është e dukshme, me një shkëlqim të mrekullueshëm portokalli në të verdhë.”

Yang punoi me Maria McNamara-n të Shkollës së Shkencave Biologjike, Tokësore dhe Mjedisore të UCC dhe shkencëtarë me bazë në Universitetin Nanjing, Kinë, për të hetuar lëkurën e dinozaurëve. Ekipi fillimisht përdori dritën ultravjollcë (UV) për të identifikuar njolla të lëkurës së ruajtur. Pasi identifikuan njolla të lëkurës, ekipi iu drejtua rrezeve X dhe dritës infra të kuqe për të ekspozuar detajet e strukturave qelizore të ruajtura.

Gjetjet ndihmojnë në shpjegimin se si disa lloje dinozaurësh kaluan nga zvarranikët në krijesa më të ngjashme me shpendët, tha McNamara në një deklaratë për shtyp.

“Evolucioni i puplave nga luspat e zvarranikëve është një nga ngjarjet më të thella por të kuptuara keq në evolucionin e vertebrorëve,” tha McNamara. “Ndërsa janë studiuar fosile të shumta të puplave, lëkura fosile është shumë më e rrallë.”

Avantazhi evolucionar i dinozaurëve

Pendët mbajtëse të lëkurës së butë të kombinuara me zona të tjera të mbuluara nga luspa ndoshta kanë dhënë një avantazh evolucionar.

“Ky zhvillim i zonës do të kishte ruajtur funksionet thelbësore të lëkurës, si mbrojtja kundër gërryerjes, dehidratimit dhe parazitëve,” tha McNamara. “Dinozauri i parë që eksperimentoi me pendët mundi të mbijetonte dhe t’u kalonte pasardhësve të tyre gjenet për pendët.”

Këto teknika imazherike zbuluan një tjetër surprizë – këtë herë në lidhje me kiminë e lëkurës së Psittacosaurus.

“Përbëhet nga silici – njësoj si qelqi. Kjo lloj ruajtjeje nuk është gjetur kurrë në fosilet e vertebrorëve”, tha Yang. “Ka potencialisht shumë më tepër fosile me inde të buta të fshehura në pritje të zbulimit.”