Gjykata e re gjermane ndez debat për kthimin e artit të grabitur nga nazistët

Qeveria federale e Gjermanisë ka ngritur një gjykatë të re arbitrazhi për të thjeshtuar procesin e kthimit të pronave të vjedhura gjatë regjimit nazist.

Gjykata synon të marrë vendimin përfundimtar në një situatë kur palët kundërshtojnë kthimin e artit të grabitur nga nazistët gjatë një procesi paraprak.

Gjykata e Arbitrazhit për pronat e grabitura nga nazistët lejon “apelueshmërinë e njëanshme”. Kjo e dallon atë nga sistemi i vjetër ku pasardhësit e ish-pronarëve dhe pronarëve aktualë duhej të binin dakord për një apelim.

Megjithatë, një grup avokatësh dhe historianësh që specializohen në artin e grabitur nga nazistët i kanë shkruar një letër të hapur kancelarit gjerman Olaf Scholz për të kritikuar ndryshimet e planifikuara.

“Është e pandershme të shfuqizohet Komisioni Këshillimor për artin e grabitur nga nazistët në fazat e fundit të periudhës legjislative dhe të vendoset për një procedurë të re që është më e keqe për viktimat”, thuhet në letrën e hapur.

Komisioni Këshillimor u themelua në vitin 2003 si përgjigje ndaj shumë institucioneve gjermane që refuzuan të bashkëpunonin me Marrëveshjen e Uashingtonit të vitit 1999 që e detyroi kombin të kthente artin e grabitur nga nazistët.

Duke qenë se Komisioni Këshillimor nuk kishte fuqi vendimmarrëse, ai u zotua në vitin 2021 për ta forcuar atë dhe për të shmangur situata si me pikturën e Pikasos në Bavari.

Në vend të kësaj, qeveria ka hequr tërësisht Komisionin Këshillimor në vend të kësaj gjykate të re të arbitrazhit. Nënshkruesit e letrës së hapur shprehen të shqetësuar se kuadri i gjykatës së re nuk është diskutuar publikisht.

Ata janë gjithashtu të shqetësuar se kjo gjykatë e re nuk do të lejojë që viktimat që shitën artin e tyre te nazistët nën presionin e persekutimit të mos mbulohen nga rregulloret e reja të kthimit. “Edhe ata të persekutuar që u është dashur të shesin prona kulturore në lidhje me arratisjen e tyre nga Gjermania naziste ose nga një vend i pushtuar nga nazistët, në të ardhmen do të kenë vetëm një të drejtë shumë të kufizuar për kthim”, thuhet në letër.

Nëse është kështu, do të jetë një “shuplakë në fytyrën e viktimave dhe pasardhësve të tyre” dhe “katastrofike për reputacionin e Gjermanisë”, argumenton letra e hapur.