Nën koren e Tokës ka më shumë ujë sesa në të gjithë oqeanet së bashku: A e dini se Toka ka rezervuarin e vet të brendshëm të ujit?
Nën koren e Tokës ka më shumë ujë sesa në të gjithë oqeanet së bashku: A e dini se Toka ka rezervuarin e vet të brendshëm të ujit?

Në vitin 2008, minatorët brazilianë vunë re një gur të shëmtuar dhe të pazakontë në zhavorrin e një lumi të cekët në rajonin Mato Grosso. Ishte një diamant blu, pa vlerë, zbulimi i të cilit më vonë ndryshoi shumë gjëra në qarqet shkencore.
Gjegjësisht, u zbulua se ky gur është një formë e paparë më parë e mineralit ringwoodite, i cili përmban ujë, shkruan revista “Nature”. Ai notoi në sipërfaqe së bashku me shkëmbinjtë vullkanikë të hedhur dhe besohet të jetë i bollshëm thellë në Tokë.

Një mineral që ruan ujin
Hulumtimet fillestare nga shkencëtarët kanadezë nga Universiteti i Albertës, të udhëhequr nga Graham Pearson, sugjeruan se ringwoodite përmbante rreth 2.5 për qind ujë, por kërkimet e mëvonshme zbuluan se ishte një përqindje pak më e ulët – rreth 1.5. Por nëse ringwoodite përmban qoftë edhe një për qind ujë, kjo do të thotë se ka tre herë më shumë ujë brenda Tokës sesa në të gjithë oqeanet së bashku.
Zbulimi i një minerali të pasur me ujë konfirmoi dyshimet e shkencëtarëve se sasi të mëdha uji janë bllokuar midis shtresave të sipërme dhe të poshtme të mantelit të Tokës në një thellësi prej 410 deri në 660 kilometra. Ringwoodite formohet nga vetë peridoti në kushte specifike që mbizotërojnë në zorrët e Tokës, në temperaturë dhe presion jashtëzakonisht të lartë.

Por është interesante se ky nuk ishte takimi i parë i shkencëtarëve me këtë mineral, por ishte i pari me këtë mineral me origjinë nga Toka. Gjegjësisht, ai u gjet në meteorët që ranë në Tokë dhe besohej gjerësisht se një pjesë e ujit në Tokë ishte me origjinë jashtëtokësore, domethënë se meteorët e sollën ujë në Tokë. “Me zbulimin e ringwooditit tokësor, ne duhet të rimendojmë atë që menduam se dinim.”
Toka po djersitet
Ekzistenca e provuar e ujit në mantelin e Tokës do të ndikojë gjithashtu në shumë degë të tjera të gjeofizikës, kryesisht sizmologjinë, studimin e vullkaneve dhe pllakave tektonike. Kërkimet shkencore mbi ringwoodite janë vazhduar nga ekspertë të Universitetit Amerikan Northwestern në Illinois dhe drejtuesi i projektit Stephen Jacobsen pohon se pas këtij zbulimi, është gjithnjë e më e sigurt se “uji i Tokës buron nga brenda”.

Ekzistenca e sasive të mëdha të ujit në brendësi të Tokës u vërtetua në vitin 2014 kur ekipi në fjalë instaloi më shumë se 2000 sizmografë në të gjithë Shtetet e Bashkuara për të studiuar valët sizmike të krijuara nga më shumë se 500 tërmete. Ata vërtetuan se valët sizmike kalojnë nga vetë thelbi i Tokës, por edhe përmes shkëmbinjve shumë të lagësht. Me matjen dhe llogaritjen e karakteristikave të atyre shkëmbinjve – u vërtetua se ishin ringwoodite.

Edhe pse ringwoodite përmban shumë ujë, është mjaft e sigurt që ne nuk do të notojmë kurrë në “oqeanin nëntokësor” të sapo zbuluar. Gjegjësisht, uji në këtë mineral nuk gjendet në asnjë nga tre gjendjet e njohura agregate, por molekulat e tij formojnë një formacion të veçantë. Udhëheqësi i hulumtimit i shpjegoi laikit se uji del nga minerali “në mënyrë të ngjashme kur një person djersitet”.