Studiuesit thonë se ka një shans 66 për qind që temperaturat të kalojnë 1.5 gradë Celsius të ngrohjes globale më së voni deri në vitin 2027. Shanset janë shtuar për shkak të aktiviteteve njerëzore dhe më vonë fenomenit natyror, “El Niño”. Nëse bota e kalon këtë kufi, shkencëtarët theksojnë se tejkalimi i kufirit të temperaturës, edhe pse shqetësues, ka të ngjarë të jetë i përkohshëm.

Arritja e pragut do të thotë se bota është 1.5 gradë Celsius më e ngrohtë se sa ishte në gjysmën e dytë të shekullit të 19-të, përpara se emetimet e karburanteve fosile nga industrializimi të fillonin me të vërtetë të rriteshin. Tejkalimi i kufirit edhe në vetëm një vit është një shenjë shqetësuese se ngrohja po përshpejtohet, jo po ngadalësohet. Shifra prej 1.5 gradë Celsius është kthyer në një simbol të negociatave globale për ndryshimet klimatike. Vendet ranë dakord të “vazhdojnë përpjekjet” për të kufizuar rritjen e temperaturës globale në 1.5 gradë Celsius sipas Marrëveshjes së Parisit të vitit 2015. Shkuarja mbi 1.5 gradë Celsius çdo vit brenda një ose dy dekadash do të çonte në pasoja shumë më të mëdha të ngrohjes, siç janë valët më të gjata të të nxehtit, stuhitë më intensive dhe zjarret. Por

Shkencëtarët thonë se ka ende kohë për të kufizuar ngrohjen globale duke ulur ndjeshëm emetimet.

Që nga viti 2020, Organizata Botërore Meteorologjike (WMO) vlerëson shanset që bota të kalojë kufirin 1,5 °C në çdo vit të caktuar. Në atë kohë, ata parashikuan se kishte më pak se 20% mundësi për të kaluar 1.5 °C në 5 vitet e ardhshme. Deri në vitin e kaluar, përqindja ishte rritur në 50%, dhe tani në 66%.

Çfarë do të thotë kalimi mbi 1.5 °C?

Ky numër nuk është një matje e drejtpërdrejtë e temperaturës globale, por një tregues se sa është ngrohur apo ftohur Toka në krahasim me mesataren afatgjatë globale. Shkencëtarët përdorin të dhënat mesatare të temperaturës nga periudha midis viteve 1850-1900 si një masë se sa e ngrohtë ishte bota përpara se bota moderne të mbështetej në qymyrin, naftën dhe gazin.

Për dekada besohej se nëse bota ngrohej me rreth 2 °C, ky do të ishte pragu për ndikime të rrezikshme – por në vitin 2018 ata rishikuan këtë vlerësim, duke treguar se tejkalimi i 1.5 °C do të ishte katastrofik për botën. Temperaturat më të ngrohta globale u regjistruan në vitin 2016 dhe ishin 1,28 °C mbi mesataren para-industriale. Tani studiuesit thonë se ky numër do të tejkalohet, 98% të sigurt se do të ndodhë përpara vitit 2027. “Ne jemi me të vërtetë në prag të një tejkalimi të përkohshëm prej 1.5°C në temperaturën mesatare vjetore dhe për herë të parë në historinë njerëzore kemi ardhur kaq afër,” tha profesor Adam Scaife, kreu i parashikimeve me rreze të gjatë në Met. Zyra, e cila përpiloi të dhëna nga agjencitë meteorologjike dhe klimatike në mbarë botën.

Studiuesit theksuan se temperaturat do të duhet të qëndrojnë në ose mbi 1.5°C për 20 vitet e ardhshme që të thuhet se kanë tejkaluar pragun e Marrëveshjes së Parisit. “Ky raport nuk do të thotë se do të kalojmë përgjithmonë nivelin 1,5 °C, që i referohet ngrohjes afatgjatë në shumë vite”, tha Sekretari i Përgjithshëm i “WMO”, Prof. Peter Tallas. “Megjithatë, WMO paralajmëron se do të kalojmë përkohësisht nivelin e 1.5 °C me frekuencë në rritje”, tha ai.

Çfarë ndryshimi do të bëjë El Niño?

Ka dy elementë kyç – i pari është niveli i vazhdueshëm i lartë i emetimeve të karbonit nga aktivitetet njerëzore, të cilat, pavarësisht rënies gjatë pandemisë, janë ende në rritje. Elementi i dytë, kritik është shfaqja e mundshme e “El Niño”, një fenomen i motit me implikime globale.

Në 3 vitet e fundit fenomeni “El Niño” ka zbutur disi ngrohjen e klimës. Por ngrohtësia që El Niño do të sjellë në sipërfaqen e Paqësorit ka të ngjarë të shtyjë temperaturat globale në një nivel të ri vitin e ardhshëm. Megjithatë, ka ende pasiguri për origjinën dhe shkallën e fenomenit. “Vlen të përmendet se shumë nga parashikimet tona që po bëhen tani për El Niño, i cili mendojmë se do të zhvillohet këtë dimër, tregojnë një amplitudë mjaft të madhe,” u tha gazetarëve profesor Scaife. “Por për të parashikuar madhësinë ose fenomenin pasues për një periudhë 5-vjeçare, nuk mund të japim data të sakta më shumë se një vit përpara, kështu që mund të ndodhë në 3 ose 4 vjet që të arrijmë 2.5 °C dhe që si një rezultat i El Niño.

Cilat janë ndikimet e mundshme?

“Arktiku do të përjetojë më shumë ngrohje se rajonet e tjera dhe Evropa Veriore ka të ngjarë të përjetojë rritje të reshjeve midis majit dhe shtatorit gjatë 5 viteve të ardhshme,” thotë raporti.