Pse eklipsi diellor ishtë i ndryshëm nga ai i vitit 2017?

Ky eklips do të jetë i ndryshëm nga eklipsi total diellor i 21 gushtit 2017. Pse?

Eklipsi total diellor do të zgjasë më shumë se zakonisht, sepse hëna do të jetë vetëm 220,000 milje (360,000 km) nga Toka, duke e bërë atë një nga afrimet më të afërta këtë vit, sipas NASA-s.

Sa më afër të jetë Hëna me Tokën, aq më e madhe është në qiell nga këndvështrimi ynë, duke rezultuar në një periudhë veçanërisht të gjatë dhe intensive të errësirës që bllokon diellin.

Eklipsi total do të zgjasë më gjatë mbi Meksikë – katër minuta e 28 sekonda. Diku tjetër përgjatë rrugës, si në Sirakuzë, Nju Jork, do të zgjasë vetëm një minutë e gjysmë në total.

Shtatë vjet më parë, periudha më e gjatë e eklipsit total ishte afër Carbondale, Illinois – që zgjati dy minuta e 42 sekonda.

Sipas NASA-s, në vitin 2017, rreth 215 milionë të rritur amerikanë e panë eklipsin diellor, qoftë drejtpërdrejt apo online.

Në vitin 2017, gjerësia e pistës varionte nga rreth 100 deri në 114 kilometra, ndërsa kjo nga rreth 174 deri në 196 kilometra.

Kjo do të thotë se rruga e eklipsit në vitin 2024 do të kalojë nëpër më shumë qytete dhe zona me popullsi të dendur sesa në 2017.

Rreth 31.6 milionë njerëz jetojnë në rrugën e eklipsit këtë vit, krahasuar me 12 milionë në 2017.

150 milionë njerëz të tjerë jetojnë brenda një rrezeje prej rreth 200 miljesh (320 km) nga shtegu i tërësisë.

Eklipsi i 8 Prillit do të fillojë mbi Paqësorin Jugor dhe rruga e tij do të arrijë në brigjet e Meksikës rreth orës 11:07 të mëngjesit me kohën e Paqësorit përpara se të hyjë në SHBA në Teksas, tha NASA.

Pasohet nga Oklahoma, Arkansas, Misuri, një pjesë e vogël e Tenesit, Illinois, Kentaki, Indiana, Ohio, një pjesë e vogël e Miçiganit, Pensilvanisë, Nju Jorkut, Vermontit, Nju Hampshire dhe Maine.

Rruga më pas hyn në Kanada në Ontario dhe udhëton përmes Quebec, New Brunswick, Prince Edward Island dhe Cape Breton, duke dalë nga kontinenti i Amerikës së Veriut në brigjet e Atlantikut të Newfoundland, Kanada në orën 5:16 pasdite me kohën lokale.

Në shpjegimin e NASA-s thuhet se ndryshe nga viti 2017 kur Dielli po i afrohej minimumit diellor, pra ishte “më i qetë”, këtë vit do të jetë në ose afër maksimumit diellor.

Kjo do të thotë se në vitin 2017 ka pasur më pak shpërthime nga Dielli, ndërsa në vitin 2024 do të jetë më aktiv.

Në një eklips të plotë diellor, Hëna kalon midis Diellit dhe Tokës, duke mbuluar plotësisht fytyrën e Diellit përgjatë një shtegu të vogël në sipërfaqen e planetit tonë. Kjo quhet “rruga e totalitetit”.

Qielli gjatë ditës bëhet i errët, i ngjashëm me muzgun ose agimin, dhe kafshët e natës dihet se zgjohen, të hutuara për të besuar se nata ka rënë. Në vende përgjatë rrugës së tërësisë, njerëzit do të jenë në gjendje të shohin koronën diellore – atmosferën e jashtme të yllit – e cila normalisht nuk është e dukshme për shkak të dritës së diellit.

Njerëzit që vëzhgojnë jashtë shtegut të tërësisë do të shohin një eklips të pjesshëm në të cilin Hëna bllokon pjesën më të madhe të fytyrës së Diellit, por jo të gjithë. Sigurisht, një ditë me re mund të prishë pamjen. Pas kësaj, eklipsi tjetër total diellor i dukshëm nga SHBA nuk do të ndodhë deri në vitin 2044.

Një eklips i plotë diellor ndodh në disa faza të ndryshme.

Fillon me një fazë eklipsi të pjesshëm kur Hëna fillon të kalojë midis Tokës dhe Diellit, duke e bllokuar pjesërisht atë dhe duke e lënë Diellin të duket sikur ka një formë gjysmëhënës.

Në fazën tjetër, perlat e Bailey-t, pikat e dritës nga dielli shkëlqejnë rreth skajeve të hënës për shkak të topografisë së parregullt të hënës, duke krijuar rruaza të vogla drite.

Në fazën e Unazës së Diamantit, një pikë e ndritshme shfaqet përgjatë buzës së hënës edhe kur atmosfera e Diellit lë një unazë drite rreth Hënës. Efekti i ngjan pamjes së një unaze diamanti. Ky fenomen i paraprin totalitetit.

Pas tërësisë, fazat e tjera përsëriten ndërsa hëna lëviz përgjatë rrugës së saj derisa eklipsi të përfundojë.

Rrezet e diellit mund të djegin qelizat në retinë në pjesën e pasme të syrit. Retina nuk ka receptorë dhimbjeje, kështu që nuk ka asnjë mënyrë për të ndjerë dëmtimin gjatë kohës që po ndodh. Kur qelizat vdesin, ato nuk kthehen më.

Simptomat e dëmtimit të syve nga dielli, të quajtura gjithashtu retinopati diellore, përfshijnë shikimin e paqartë dhe shqetësimet e ngjyrave.

Nuk ka një rregull të caktuar për sa kohë një pamje mund të çojë në dëmtim të përhershëm. Ashpërsia ndryshon në varësi të mbulesës së reve, ndotjes së ajrit dhe këndvështrimit të një personi.

Por mjekët thonë se shikimi i eklipsit diellor qoftë edhe për disa sekonda pa mbrojtje nuk ia vlen të rrezikohet. Ka raporte për retinopati diellore pas çdo eklipsi diellor dhe mjekët e syrit në SHBA panë dhjetëra vizita shtesë pas asaj në 2017.

Një eklips hënor ndodh kur Toka është e pozicionuar midis Hënës dhe Diellit, dhe hija e planetit tonë është në sipërfaqen e Hënës. Për shkak të kësaj, Hëna duket e zbehtë, ndonjëherë me një ngjyrë të kuqërremtë.

Eklipset hënore janë të dukshme nga gjysma e Tokës, e cila është një zonë shumë më e gjerë se eklipset diellore.

Hëna do të mbulojë fytyrën e Diellit, siç shihet nga Toka, thjesht sepse Hëna është shumë më afër planetit tonë.

Diametri i Hënës është 3,476 km, krahasuar me diametrin e Diellit prej rreth 1,4 milion km dhe diametrin e Tokës prej 12,742 km.

Eklipsi tjetër i plotë diellor do të ndodhë më 12 gusht 2026 dhe do të jetë i dukshëm në Grenlandë, Islandë, Spanjë, Rusi dhe një pjesë të vogël të Portugalisë, me një eklips të pjesshëm të dukshëm në Evropë, Afrikë, Amerikën e Veriut, Oqeanin Atlantik, Oqeani Arktik dhe Oqeani Paqësor.