Shkencëtarët nuk mund të arrijnë një konsensus për periudhën e ndryshimit në drejtimin e rrotullimit të bërthamës së Tokës

Bërthama e planetit Tokë u ndal dhe më pas ndryshoi drejtimin e rrotullimit në lidhje me mantelin. Të paktën kështu pretendojnë shkencëtarët kinezë Shaodong Song dhe Ji Zhang nga Universiteti i Pekinit në një studim të botuar në numrin e janarit të revistës shkencore Nature Geoscience.

Bërthama e brendshme e planetit tonë, me madhësinë e Plutonit, e cila shtrihet rreth 5000 km nën këmbët tona, përbëhet kryesisht nga hekur dhe mund të rrotullohet në mënyrë të pavarur falë bërthamës së jashtme të lëngshme që e rrethon.

Sipas përfundimit të shkencëtarëve, bërthama e brendshme ndaloi plotësisht rrotullimin e saj në vitin 2009 dhe më pas ndryshoi drejtimin, që thuhet se është një proces që përsëritet çdo 35 vjet. Ndryshimi i fundit në drejtim pretendohet të ketë ndodhur në fillim të viteve 1970, dhe tjetri pritet në mesin e viteve 2040.

“Ne besojmë se bërthama e brendshme rrotullohet mbrapa dhe mbrapa në lidhje me sipërfaqen e Tokës, si një lavjerrës,” thanë shkencëtarët në një deklaratë për shtyp. “Një cikël i lavjerrësit zgjat rreth 70 vjet”, që do të thotë se drejtimi i rrotullimit ndryshon çdo 35 vjet.

Earth’s inner core, a hot iron ball the size of Pluto, has stopped spinning in the same direction as the rest of the planet and might even be rotating the other way, research suggested on Monday.https://t.co/i4O2gMj0ha

— AFP News Agency (@AFP) January 23, 2023

Megjithëse shkencëtarët nuk mund të monitorojnë drejtpërdrejt bërthamën e brendshme, ata e bazojnë analizën e tyre në valët sizmike të regjistruara që tregojnë qartë tërmetet dhe shpërthimet bërthamore. Bazuar në analizën e tyre, ndryshimet në shpejtësinë e valës “përputhen me ndryshimet në disa vëzhgime të tjera gjeofizike, veçanërisht gjatësinë e ditës dhe fushën magnetike”.

Megjithatë, ky studim ka hasur në reagime të ndryshme në mbarë botën. Sizmologu John Vidal, i Universitetit të Kalifornisë Jugore, nuk u pajtua me rezultatet. Ai beson se bërthama e brendshme lëkundet çdo gjashtë vjet dhe se përfundimi i shkencëtarëve kinezë nuk i shpjegon në mënyrë adekuate të gjitha të dhënat e disponueshme.

Gjeofizikani australiano-kroat Hrvoje Tkalçiç, nga Universiteti Kombëtar Australian, pohon në kërkimin e tij se cikli i rrotullimit të bërthamës së brendshme, në vend të 70, është diku midis 20 dhe 30 vjet.

Teori të tjera pohojnë se mund të ketë një bërthamë tjetër në thelbin e brendshëm të planetit tonë, kështu që nuk ka dyshim se së shpejti nuk do të dimë se çfarë po ndodh thellë poshtë këmbëve tona, dhe as shkencëtarët nuk do të arrijnë një konsensus.