Shkencëtarët pohojnë se bota ka kaluar 6 nga 9 kufijtë planetarë: Çfarë do të thotë kjo?

Në një analizë të “shëndetit” të të gjithë planetit, botuar në revistën Science Advances, një ekip ndërkombëtar prej 29 ekspertësh arriti në përfundimin se Toka tani është “shumë jashtë hapësirës së sigurt të funksionimit për njerëzimin” për shkak të aktivitetit njerëzor.

Hulumtimi, i cili bazohet në një raport të vitit 2015, tha se bota kishte kaluar gjashtë nga nëntë “kufijtë planetarë” – kufijtë e sigurisë për jetën e njeriut në fusha të tilla si integriteti i biosferës, ndryshimet klimatike dhe përdorimi dhe disponueshmëria e ujit të pijshëm.

Tetë nga nëntë kufijtë janë nën më shumë presion sesa në analizën e 2015-ës, me përmirësim vetëm të shtresës së ozonit. Kjo rrit rrezikun e ndryshimeve dramatike në kushtet e jetës në Tokë.

“Ne nuk e dimë nëse mund të lulëzojmë në ndryshime të mëdha, dramatike në kushtet tona,” tha në një konferencë shtypi autorja kryesore e studimit Kathryn Richardson nga Universiteti i Kopenhagës.

Autorët theksuan se kalimi i kufijve nuk është një pikë kthese përtej së cilës qytetërimi njerëzor do të shembet, por mund të shkaktojë ndryshime të pakthyeshme në sistemet e Tokës që mbështesin jetën.

“Ne mund ta mendojmë Tokën si trup njerëzor dhe kufijtë e shputës si presionin e gjakut. Një presion më i lartë se 120/80 nuk do të thotë një atak i caktuar në zemër, por rrit rrezikun”, thotë Richardson.

Shkencëtarët janë të alarmuar nga përhapja e shpyllëzimit, konsumi i tepërt i drurit për karburant dhe rritja e produkteve si plastika, organizmat GM dhe kimikatet sintetike.

“Qindra mijëra kimikate të prodhuara nga njeriu tani po derdhen në mjedis,” tha ajo. “Ne jemi vazhdimisht të befasuar nga ndikimi i këtyre faktorëve njerëzorë”, shtoi ajo.

Nga nëntë kufijtë e analizuar nga shkencëtarët, vetëm acidifikimi i oqeanit, varfërimi i ozonit dhe ndotja e ajrit konsiderohen të jenë brenda kufijve të sigurt. Megjithatë, është afër tejkalimit të kufirit për acidifikimin e oqeanit.

Përqendrimi atmosferik i CO2, gazit kryesor serrë, është rritur në rreth 471 ppm, shumë mbi nivelin e sigurt prej 350 ppm. Shkalla e zhdukjes së specieve është të paktën dhjetë herë më e lartë se norma mesatare e 10 milionë viteve të fundit, që do të thotë se planeti tashmë ka tejkaluar kufirin e sigurt për diversitetin gjenetik.

Johan Rockström, drejtor i Institutit të Potsdamit për Kërkimin e Klimës dhe një nga autorët e studimit, tha se shpreson që bota të kuptojë se rezultatet e këtij hulumtimi janë një thirrje zgjimi.

Ai tha se kurrë nuk kishte parë kaq shumë prova në karrierën e tij. “Ne jemi ende në një rrugë që çon pa mëdyshje në katastrofë,” paralajmëroi ai.