A jemi bërë vërtet nga pluhuri i yjeve?

Yjet që bëhen  supernova janë përgjegjës për krijimin e shumë prej elementeve të tabelës periodike, përfshirë ato që përbëjnë trupin e njeriut.

Shkencëtari planetar dhe eksperti i pluhurit yjor Dr Ashley King shpjegon.

“Është plotësisht 100% e vërtetë: pothuajse të gjithë elementët në trupin e njeriut u krijuan në një yll dhe shumë prej tyre kanë ardhur përmes disa supernovave.”

Gjenerata e parë e yjeve
Ne mendojmë se universi filloi 13 ose 14 miliardë vjet më parë, me Big Bengun. Në atë pikë ekzistonin vetëm elementët më të lehtë, si hidrogjeni, heliumi dhe sasi të vogla litiumi.

Elementet janë materie që nuk mund të ndahen në substanca më të thjeshta. Në tabelën periodike, çdo element dallohet nga numri i tij atomik, i cili përshkruan numrin e protoneve në bërthamat e atomeve të tij.

Gjenerata e parë e yjeve të formuar si gunga gazi u bashkuan dhe përfundimisht filluan të digjen. Kjo do të shkaktonte një reaksion bërthamor në qendër të një ylli.

Yjet e parë që u formuan pas Big Bengut ishin më të mëdhenj se 50 herë më i madh se Dielli ynë.

“Brenda yjeve zhvillohet një proces i quajtur nukleosintezë, i cili në thelb është krijimi i elementeve,” thotë Ashley. “Sa më i madh të jetë ylli, aq më shpejt djegin karburantin e tyre.”
Yjet e mëdhenj zgjasin për disa milionë vjet, ndërsa yjet më të vegjël më shumë se 10 miliardë vjet.

“Nuk mund të shikosh vërtet një formë ylli dhe të shohësh se çfarë ndodh në kohë reale. Kur shikoni yjet përmes një teleskopi, ajo që po shihni ndoshta ka ndodhur miliona vjet më parë, “thotë Ashley. “Mund të thuash disa gjëra për përbërjen e tyre bazuar në ngjyrën dhe temperaturën, por jo gjithçka.

Pra, a jemi vërtet të bërë nga pluhuri i yjeve?
Shumica e elementeve të trupit tonë u formuan në yje gjatë miliarda viteve dhe jetëgjatësisë së shumëfishtë të yjeve.

Megjithatë, është gjithashtu e mundur që një pjesë e hidrogjenit tonë (i cili përbën afërsisht 9.5% të trupit tonë) dhe litiumit, të cilin trupi ynë e përmban në sasi shumë të vogla gjurmë, kanë origjinën nga Big Bengu./nhmc.ac.uk