Plutoni mund të jetë formuar nga mekanizmi i ri i zbuluar ‘puth e kap’

Hulumtime të reja nga Universiteti i Arizonës (U of A) sugjerojnë se Plutoni mund të mos jetë krijuar nga një përplasje e fuqishme, por nga një “puthje”.

Studimi, i botuar në Nature Geoscience, shqyrton mënyrën se si Plutoni dhe sateliti i tij, Karoni, u formuan pas një përplasjeje. Në vend që të shkatërronin njëri-tjetrin, këto trupa qiellorë filluan të rrotulloheshin së bashku si një “burrë kozmik prej dëbore” para se të ndaheshin përsëri në dy trupa. Ajo që është unike në këtë ndarje është se Plutoni dhe Karoni ende ndajnë të njëjtën orbitë.

Ky zbulim i ri po ndihmon shkencëtarët të kuptojnë më mirë sesi formohen dhe evoluojnë planetët, sidomos botët e akullta. Ekipi i kërkimit e quan këtë formë të re përplasjeje kozmike “puth e kap”.

Shkencëtarët kishin supozuar se Toka ishte më e nxehtë dhe sipërfaqja e saj më e shkrirë, duke e bërë më të lehtë për materialet planetare të vepronin në mënyrë më fluide gjatë përplasjes. Ajo që ndryshon me Plutonin është se ai është shumë më i ftohtë dhe me gjasë më i brishtë.

“Plutoni dhe Karoni janë ndryshe, ata janë më të vegjël, më të ftohtë dhe të përbërë kryesisht nga shkëmb e akull,” tha Adeene Denton, një postdoktorante e NASA-s që kreu kërkimin në Laboratorin Hënor dhe Planetar të U of A dhe autore kryesore e studimit, në një njoftim për shtyp. “Kur morëm parasysh fuqinë reale të këtyre materialeve, zbuluam diçka krejtësisht të papritur.”

Ndërsa ekipi i kërkimit realizoi një simulim të përplasjes duke përdorur software të avancuar në U of A, ata zbuluan se Plutoni dhe ajo që do të bëhej Karoni u ngjitën përkohësisht së bashku në vend që të zgjasnin si lëndë e shkrirë. Pastaj, dy trupat filluan të rrotulloheshin si një grup i formuar si burrë prej dëbore, derisa u ndanë në një sistem binar.

Sipas shkencëtarëve, një sistem binar ndodh kur dy trupa qiellorë rrotullohen rreth të njëjtës qendër, të ngjashëm me dy patinatorë artistikë që rrotullohen duke mbajtur duart.

“Shumica e skenarëve të përplasjeve planetare klasifikohen si ‘goditje dhe largim’ ose ‘goditje dhe bashkim’,” tha Denton në njoftimin për shtyp. “Ajo që kemi zbuluar është diçka krejtësisht ndryshe, një skenar ‘puth e kap’ ku trupat përplasen, ngjiten së bashku për një moment dhe pastaj ndahen duke mbetur të lidhur gravitacionalisht.”

Nga ky studim, ekipi i kërkimit beson se Plutoni dhe Karoni ndoshta mbetën kryesisht të paprekur gjatë përplasjes dhe se gjatë ndarjes, mund të ketë pasur një transferim të madh nxehtësie që e bëri të mundur që Plutoni të kishte një oqean nën sipërfaqe.

Ekipi po planifikon tashmë studime shtesë për të zbuluar më shumë misteret e Plutonit dhe për të mësuar më shumë mbi sistemet binare.

“Ne jemi të interesuar të kuptojmë se si ky konfigurim fillestar ndikon në evolucionin gjeologjik të Plutonit,” tha Denton. “Nxehtësia nga përplasja dhe forcat e mëvonshme baticore mund të kenë luajtur një rol vendimtar në formësimin e veçorive që shohim sot në sipërfaqen e Plutonit.”