Sa vjeç janë udhëheqësit në Evropë dhe në botë?

Institucionet e Bashkimit Evropian drejtohen nga individë që balancojnë “përvojën politike dhe vizionin modern”. Figura më e shquar, Presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, është 66 vjeç dhe vjen nga Gjermania politikisht e qëndrueshme. Udhëheqja e saj e burokracisë së BE-së simbolizon vazhdimësinë dhe sigurinë në kohë krize, shkruajnë mediat nga zemra e BE-së.

Nga ana tjetër, Presidentja e Parlamentit Europian, malteze Roberta Mezzola, në moshën 46 vjeç, është një simbol i rifreskimit brez pas brezi në politikën europiane. E zgjedhur si Presidente e PE-së në janar 2022, ajo u bë personi më i ri që ka mbajtur ndonjëherë këtë pozicion. Në korrik 2024, ajo u rizgjodh për të drejtuar institucionin për një mandat tjetër, duke u bërë vetëm personi i dytë dhe gruaja e parë që shërbeu dy mandate si presidente.

Ish-kryeministri portugez António Costa mori detyrën e Presidentit të Këshillit Evropian në fund të vitit të kaluar. Ai u diplomua në Fakultetin e Drejtësisë në Universitetin e Lisbonës në vitet 1980, kur hyri për herë të parë në politikë, dhe sot, në moshën 58 vjeç, ai ende luan një rol aktiv në të.

Përfaqësuesja e Lartë e Bashkimit Evropian për Punët e Jashtme dhe Politikën e Sigurisë, Kaia Kallas, thuhet se është një “kalim brezash në krye të administratës evropiane”, dhe kishte nga ata që pyesnin veten nëse “Zonja e Hekurt” në moshën 48-vjeçare do të ishte e denjë për pozicionin që ka marrë.

Megjithatë, biografia e saj tregon se asaj nuk i mungon përvoja politike – ajo e filloi karrierën e saj si anëtare e Parlamentit Estonez, dhe nga viti 2014 deri në vitin 2018 ishte anëtare e Parlamentit Evropian. Që nga viti 2018, ajo ka udhëhequr Partinë Reformiste Estoneze, dhe në vitin 2021 ajo u bë gruaja e parë që kryesoi qeverinë estoneze. Gjatë mandatit të saj, Estonia i ofroi mbështetje të konsiderueshme Ukrainës dhe mbajti një qëndrim të vendosur kundër Rusisë.

Kur bëhet fjalë për krerët e shteteve në vendet evropiane, situata është shumë më e larmishme. Presidenti italian Sergio Mattarella, në moshën 83 vjeç, është kreu më i vjetër aktiv i shtetit në Evropë. Disa e shohin moshën e tij si një shenjë stabiliteti politik në një vend që shpesh preket nga paqëndrueshmëria partiake, ndërsa të tjerë e shohin këtë si një të metë dhe vënë në dyshim “aftësinë e tij për të udhëhequr vendin”.

Emmanuel Macron, Presidenti i Francës, në moshën 48 vjeç, është një nga përfaqësuesit e brezit të ri të politikanëve. Prania e tij në skenën botërore, nga krizat gjeopolitike te reformat e brendshme, tregon se mosha nuk është pengesë për lidership me ndikim global.

Pavarësisht pranisë së udhëheqësve më të rinj, tendenca e përgjithshme në Evropë tregon ende një preferencë për përvojën politike, dhe Presidenti gjerman Frank-Walter Steinmeier (69) është një nga simbolet e këtij slogani. Ai vjen nga një familje e varfër. Bir i një zdrukthëtari dhe punëtori fabrike nga Detmold në Gjermaninë Perëndimore, ai u diplomua në shkollën e mesme, studioi drejtësi dhe më vonë mori një doktoraturë. Ai hyri në politikë në vitin 1975 dhe u bë anëtar i SPD-së. Në universitet, ai takoi gruan e tij të ardhshme, Elke Biedenbender, dhe pikërisht falë saj fitoi simpatinë e gjermanëve. Në fund të vitit 2010, ai i dhuroi një veshkë gruas së tij të sëmurë. 

Politikani finlandez nga partia e qendrës së djathtë, Kai-Geran Alexander Stubb, erdhi në pushtet duke fituar zgjedhjet e vitit 2024. 57-vjeçari më parë ishte nënkryetar i Bankës Evropiane të Investimeve dhe drejtor i Institutit Universitar Evropian në Itali. Ai ka shërbyer gjithashtu si Kryeministër i Finlandës, Ministër i Financave, Ministër i Tregtisë dhe Çështjeve Evropiane dhe Ministër i Punëve të Jashtme, si dhe anëtar i Parlamentit finlandez dhe atij Evropian.

Se sa nga mosha dhe përvoja e një politikani janë të dobishme dhe sa janë disavantazh, ishte një temë veçanërisht e nxehtë përpara zgjedhjeve presidenciale në SHBA dhe betejës politike midis Donald Trump dhe Joseph Biden.

Në shumë diskutime përpara vendimit të Bidenit për t’u tërhequr nga kandidimi, shpesh diskutohej për moshën e vjetër “problematike”, aftësitë e tyre njohëse viheshin në pikëpyetje dhe përmendej edhe koncepti i gerontokracisë. Sipas përkufizimit më të ngushtë, gerontokracia është “sundim nga të moshuarit”, dhe sipas përkufizimit më të gjerë, është një formë politike dhe shoqërore e qeverisjes në të cilën pushteti dhe autoriteti janë në duart e të moshuarve, domethënë, një grupi njerëzish që ndryshojnë nga të tjerët në moshë.

Presidenti më i vjetër në botë është Paul Biya (91), një politikan kamerunas dhe gjithashtu kreu i shtetit me shërbimin më të gjatë. Ai ka qenë President i Kamerunit që nga viti 1982, dhe përpara kësaj pozite ai ishte Kryeministër (1975–1982). 

Michael Higgins (83) është politikan irlandez, aktivist i të drejtave të njeriut, profesor universiteti dhe poet, dhe ka qenë President i Republikës së Irlandës që nga viti 2011.

Serdar Berdimuhamedov (42) është një politikan i cili filloi mandatin e tij të tretë radhazi si President i Turkmenistanit në mars të vitit 2022. Berdimuhamedov më parë mbajti disa pozicione të tjera në qeverinë e babait të tij Gurbanguly Berdimuhamedov, sundimtarit autoritar të Turkmenistanit prej kohësh. Në vitin 2022, baba dhe bir nënshkruan një marrëveshje për ndarjen e pushtetit, sipas së cilës ata qeverisin së bashku Turkmenistanin.

Dy politikanë të rinj vijnë nga Mali i Zi. Në vitin 2023, 38-vjeçari Jakov Milanović mori detyrën si president. Po atë vit, Milojko Spajić (37) u zgjodh kryeministër i emëruar i qeverisë malazeze.

Gabriel Boric (39), presidenti aktual i Kilit, me origjinë kroate, ishte vetëm 35 vjeç kur fitoi zgjedhjet presidenciale të mbajtura në vitin 2021.

Najib Bukele (42) është një politikan dhe biznesmen salvadorian i cili është Presidenti i 43-të i El Salvadorit që nga qershori i vitit 2019. Ai është presidenti i parë i El Salvadorit që nga viti 1984 që nuk është zgjedhur si kandidat i njërës prej dy partive kryesore politike të vendit.