Shkencëtarët suedezë kanë zhvilluar një formë të re të arit dhe e kanë quajtur “të artë”
Shkencëtarët suedezë kanë zhvilluar një formë të re të arit dhe e kanë quajtur "të artë"
Shkencëtarët kanë qenë prej kohësh të angazhuar në përpunimin e arit në forma më të imta, gjë që tani ka çuar në krijimin e një materiali revolucionar – “të artë”. Është një material njëdimensional i përbërë nga vetëm një shtresë atomesh ari.
Duke ndjekur konventat e shkencës së materialeve, shkencëtarët dolën me emrin e artë për atë risi, e cila shfaq veti unike që ari nuk i ka në binjakun e tij tredimensional.
“Nëse e bëni materialin shumë të hollë, ndodh diçka e jashtëzakonshme – si me grafenin”, thekson Shun Kashiwa, një shkencëtar materialesh në Universitetin Linköping në Suedi. Ai shpjegon se ari mund të bëhet një gjysmëpërçues kur reduktohet në një trashësi shtresë prej vetëm një atomi.
Pavarësisht tendencës natyrore të arit për t’u grumbulluar, përpjekjet e mëparshme për të krijuar një konfigurim dy-dimensional kanë dështuar, duke prodhuar fletë ose monoshtresa shumë-atomike të pandashme nga materialet e tjera. Përparimi, megjithatë, erdhi si një surprizë për Kashiwa-n dhe ekipin e tij, pasi ata eksperimentuan me një material tjetër, një qeramikë përçuese elektrike, karabit silikoni titani, raporton Zimo.
“Ne filluam me një qeramikë përçuese elektrike të quajtur karabit silikoni i titanit, ku silikoni është në shtresa të holla. Ideja ishte që të lyhej materiali me ar për të krijuar kontakt. Por kur e ekspozuam komponentin në temperaturë të lartë, shtresa e silikonit u zëvendësua nga ari brenda materialit bazë”, shpjegon fizikani i materialeve Lars Hultman nga Universiteti Linköping.
Sfida e tyre qëndronte në nxjerrjen e shtresave super të holla ari midis shtresave të titanit dhe karbonit që e rrethojnë atë. Kapërcimi i kësaj pengese kërkonte një teknikë që përfshinte reagentin e Murakami, një zgjidhje e përpunimit të metaleve që gërryen karbonin dhe njollos çelikun. Duke eksperimentuar me përqendrime dhe korniza të ndryshme kohore, ata hoqën me sukses materialet përreth, duke e lënë shtresën e arit të paprekur.
Megjithatë, procesi ishte delikat, duke kërkuar parandalimin e çlirimit të cianidit nga nënprodukti i tretësirës në fjalë. Përveç kësaj, futet një surfaktant për të parandaluar depozitimin e një shtrese ari.
Ari i qëndrueshëm që rezulton shfaq veti gjysmëpërçuese, duke ofruar mundësi të reja në fusha të tilla si pastrimi i ujit dhe prodhimi kimik. Hulumtimi në lidhje me këtë zbulim është publikuar në revistën Nature Synthesis.
