A është mbjellja e reve përgjegjëse për përmbytjet në Dubai?
A është mbjellja e reve përgjegjëse për përmbytjet në Dubai?
Udhëtarët e bllokuar dhe një mace e kapur për derën e një makine në ujërat e përmbytjeve u bënë pikat kryesore të kësaj jave në Dubai pasi qyteti normalisht i thatë përjetoi nivele rekord shiu. Pretendimet që janë bërë virale sugjerojnë se përmbytjet u shkaktuan nga “mbjellja e reve” – një teknikë që synon rritjen e reshjeve që përdoret gjerësisht në Emiratet e Bashkuara Arabe.
Por a është vërtet kështu?
Daniel Swain, një shkencëtar i klimës në Universitetin e Kalifornisë, Los Anxhelos, thotë se në mënyrë që të kemi reshje ekstreme rekord, duhet kuptuar shkenca që qëndron pas fenomenit.
Çfarë është “mbjellja e reve”?
Është një teknikë që përdoret për të përmirësuar reshjet. Sipas Institutit të Kërkimeve të Shkretëtirës, shkencëtarët e bëjnë këtë duke vendosur grimca të vogla të quajtura bërthama në atmosferë, të cilat lidhen me retë.
– Këto bërthama ofrojnë bazën për formimin e flakeve. Pas aplikimit të teknikës, flokët e sapoformuara të borës rriten shpejt dhe bien nga retë në sipërfaqen e tokës, duke rritur reshjet e borës – thotë Instituti.
Në Lindjen e Mesme, në vend të reshjeve në formën e borës, programi i “mbjelljes së reve” po gjeneron dukuri të shtuara të shiut. Shkencëtarët zakonisht punojnë në këtë teknikë në dy mënyra – duke përdorur ose gjeneratorë në tokë ose duke shpërndarë bërthamat përmes avionëve.
Çfarë e shkaktoi shiun në Dubai?
– A luajti rol “mbjellja e reve”? Me siguri jo. Por a ka lidhje me ndryshimin e klimës? Ndoshta po – mendon Swain.
Bota vazhdon të shënojë nxehtësi rekord çdo muaj, dhe 2023 ishte viti më i nxehtë global në rekord. Shkencëtarët kanë zbuluar se temperaturat më të ngrohta rrisin avullimin, duke rezultuar në stuhi më të shpeshta dhe më intensive si ajo në Dubai. Këto kushte inkurajojnë gjithashtu ngjarje të tjera ekstreme të motit, duke përfshirë thatësirat.
Andrew Kruckiewicz, një studiues i vjetër në Shkollën e Ndryshimeve Klimatike të Kolumbisë, tha se ai nuk beson se ka prova aktuale që “mbjellja e reve” shkaktoi shirat masive në Dubai.
– Kjo ngjarje u parashikua mjaft mirë disa ditë më parë dhe mendoj se nuk ka gjasa që operacioni i mbjelljes së reve të lëvizë, duke pasur parasysh reshjet intensive të parashikuara mirë – mendon ai.
Autoriteti Kombëtar i Menaxhimit të Krizave dhe Emergjencave të Dubait lëshoi paralajmërime për motin përpara mbërritjes së stuhisë, duke u kërkuar njerëzve që t’u përmbahen udhëzimeve lokale nga autoritetet dhe u kërkon atyre të qëndrojnë në shtëpi dhe të largohen vetëm në rast urgjence.
View this post on Instagram
Meteorologu Ryan Maw, ish-shkencëtari kryesor në Administratën Kombëtare Oqeanike dhe Atmosferike të SHBA-së, jep një përgjigje më përfundimtare:
– Sigurisht që nuk bëhet fjalë për mbjelljen e reve. Nëse kjo do të ndodhte, atëherë ata do të kishin shira gjatë gjithë kohës. Kur bëhet fjalë për kontrollin e stuhive individuale të shiut, ne nuk jemi askund afër kësaj. Përmbytja flet më shumë për pyetjet se çfarë masash elasticiteti janë të integruara në procedurat standarde të funksionimit të planifikimit urban. Pothuajse kudo në Tokë ekziston rreziku i përmbytjeve. Megjithatë, për shkak se nuk është lloji më i zakonshëm i ngjarjeve ekstreme, ndonjëherë është më i ulët në listën e prioriteteve kur merren vendime rreth infrastrukturës ose elasticitetit, ose thjesht zhvillimit urban në përgjithësi.
Sa të rëndësishme ishin përmbytjet në Dubai?
Më shumë se 14 centimetra shi ranë mbi Dubai brenda 24 orëve. Ndërsa kjo nuk duket shumë numerikisht, është akoma më shumë se ajo që sheh qyteti në një vit mesatar, me pjesë të tjera të Emiratet e Bashkuara Arabe që shohin nivele edhe më të larta.
Dubai është normalisht një vend i thatë dhe infrastruktura e qytetit nuk ishte e përgatitur për këtë lloj reshjesh. Sistemet e kullimit ishin të mbingarkuar dhe Aeroporti Ndërkombëtar i Dubait, një nga më të ngarkuarit në botë, iu desh të pezullonte përkohësisht funksionimin.
A është efektiv “mbjellja e reve”?
Sipas Institutit të Kërkimeve të Shkretëtirës, sa efektive është mbjellja e reve varet nga projekti specifik në të cilin përdoret. Duke cituar disa studime, instituti thotë se teknika ka ndihmuar në rritjen totale të borës në disa zona me të paktën 10 përqind në vit. Një studim tjetër zbuloi se një projekt pesë-vjeçar në Uellsin e Ri Jugor, Australi, rezultoi në një rritje prej 14 për qind të reshjeve të borës.
Qendra Kombëtare për Meteorologjinë e Emirateve të Bashkuara Arabe nisi Programin e Kërkimit të Rritjes së Reshjeve për të avancuar teknologjinë, duke thënë se për rajonet e prirura nga thatësira në mbarë botën, “mbjellja e reve” mund të ofrojë një shtesë të qëndrueshme dhe me kosto efektive për furnizimet me ujë. Shumë rajone edhe jashtë Lindjes së Mesme vuajnë nga problemet e mungesës së ujit, duke përfshirë Kolumbinë, Meksikën dhe Hawain.
