ChatGPT, një nga mjetet më të përdorura të bisedës së inteligjencës artificiale, po përdoret gjithnjë e më shumë si një këshilltar virtual, mik dhe madje edhe psikoterapist.

Hulumtimet tregojnë se Gjenerata Z tenton të përdorë inteligjencën artificiale në një nivel emocional, me një të tretën e të rinjve që e përdorin atë si një mënyrë për të përballuar vetminë. Ky fenomen shqetëson ekspertët të cilët paralajmërojnë se mbështetja e tepërt në AI mund të çojë në tjetërsim dhe ndërprerje të aftësisë për të krijuar marrëdhënie autentike ndërpersonale.

Rehati dixhitale apo rrezik emocional?

Shumë zgjedhin inteligjencën artificiale, sepse ajo ofron komunikim jo-gjykues, mundësi për ndershmëri dhe përgjigje të shpejta. Për disa, është më e shpejtë dhe më e kuptueshme sesa partnerët ose miqtë. Megjithatë, psikologët theksojnë se kjo qasje mund të krijojë iluzionin e reciprocitetit, ndërsa në realitet thelbi i ndërveprimit njerëzor – empatia, intuita dhe kontakti personal – humbet.

Problemi nuk është vetëm në vetë progresin teknologjik, por edhe në ndërveprimet sociale gjithnjë e më të rralla. Gjithnjë e më pak kohë harxhohet në komunikimin personal dhe gjithnjë e më shumë në ekrane. Ky ndryshim lehtëson shfaqjen e varësisë emocionale ndaj mjeteve dixhitale, madje edhe në një kontekst intim.

Kur inteligjenca artificiale bëhet partner

Një shembull ilustrues është historia e 28-vjeçares Irene, e cila pranon se zëvendësimin emocional të ish-partnerit e gjeti pikërisht në bisedat me ChatGPT. Sipas ekspertëve, fenomene të tilla pasqyrojnë hendekun në rritje midis realitetit dhe pritshmërive, veçanërisht tek të rinjtë që kërkojnë “partnerin perfekt” pa konflikte dhe zhgënjime.

Por kritikët theksojnë se inteligjenca artificiale, megjithëse është e aftë për analizë dhe këshilla objektive, nuk mund të zëvendësojë ndjenjën njerëzore, papërsosmëritë dhe sfidat që e bëjnë një marrëdhënie reale.

Ekuilibri midis teknologjisë dhe njerëzimit

Ndërsa përparimet në inteligjencën artificiale ofrojnë mundësi të mëdha, sfida mbetet për të gjetur një ekuilibër midis mbështetjes teknologjike dhe vlerave njerëzore. Emocionet, intimiteti dhe komunikimi autentik nuk mund të zëvendësohen plotësisht nga algoritmet, pavarësisht sa të sofistikuara bëhen.

Psikologët rekomandojnë moderim dhe ndërgjegjësim – duke përdorur AI si një mjet, por jo si një zëvendësim për marrëdhëniet njerëzore.