Shkencëtarët po përpiqen të zbulojnë pse truri i njeriut të sotëm është shumë më i vogël se ai i paraardhësve

Truri i njerëzve modern është 13 për qind më i vogël se ai i Homo sapiens që jetoi 100,000 vjet më parë, thonë shkencëtarët, por ata nuk mund ta kuptojnë pse.

Tradicionalisht besohet se truri është ajo që i dallon njerëzit nga kafshët e tjera. Truri i njeriut është pothuajse katërfishuar në madhësi në 6 milionë vjet që kur speciet tona kishin për herë të fundit një paraardhës të përbashkët me shimpanzetë. Megjithatë, hulumtimi i ri tani tregon një ndryshim në trend: kafkat e burrave dhe grave sot janë 12.7 për qind më të vogla se ato të paraardhësve tanë gjatë epokës së fundit të akullit.

Si mund të shpjegohet kjo? Paleoantropologu Ian Tattersall i Muzeut Amerikan të Historisë Natyrore në Nju Jork thotë se tkurrja e trurit filloi rreth 100,000 vjet më parë, që korrespondon me periudhën kohore kur njerëzit kaluan nga një stil më intuitiv i të menduarit në atë që ai e quan “përpunimi simbolik i informacionit”.

– Ndërsa truri më i vogël dhe më i organizuar mund të kryente llogaritje më komplekse, truri më i madh metabolik thjesht u bë i tepërt. Kjo ishte koha kur njerëzit filluan të prodhonin artefakte simbolike dhe gdhendje me imazhe të rëndësishme gjeometrike – thotë Tattersall, i cili beson se katalizatori kryesor për këtë ndryshim ishte shpikja spontane e gjuhës.

Kjo çoi në riorganizimin e rrugëve nervore në tru në një mënyrë më efikase metabolike.

– Duket se paraardhësit tanë ndoshta përpunuan informacionin mbi një lloj force brutale. Në këtë kontekst, inteligjenca ishte proporcionale me madhësinë e trurit. Pra, sa më i madh të jetë truri juaj, aq më shumë dilni prej tij. Por njeriu sot mendon ndryshe. “Ne dekonstruktojmë botën përreth nesh në një fjalor simbolesh abstrakte dhe i rimbledhim ato simbole për të bërë pyetje si “Po sikur?” shton ai.

Jeff Morgan Stiebel i Muzeut të Historisë Natyrore të Kalifornisë mendon se rënia filloi edhe më herët. Ai beson se truri ynë më i vogël mund të shpjegohet nga ndryshimi i klimës. Në një studim të vitit 2023, ai analizoi kafkat e 298 homosapienëve nga 50,000 vitet e fundit dhe zbuloi se truri i njeriut filloi të tkurret në 17,000 vitet e fundit. Kur rishikoi të dhënat klimatike, ai zbuloi se zvogëlimi i madhësisë së trurit ishte i lidhur me periudhat e ngrohjes së klimës.

“Ajo që pamë është se sa më e ngrohtë të jetë klima, aq më i vogël është truri i njerëzve dhe sa më i ftohtë të jetë, aq më i madh është truri”, shpjegon Stiebel, duke deklaruar se truri më i vogël mund t’i kishte lejuar njerëzit të ftohen shpejt.

– Sot, nëse jemi të nxehtë, mund të veshim një bluzë me mëngë të shkurtra, mund të shkojmë në pishinë ose të ndezim kondicionerin, por 15 mijë vjet më parë këto opsione nuk ishin të disponueshme – thotë Stiebel.