Dimitrov e konsideron qesharak fajësimin e Bullgarisë për dëbimin e hebrenjve nga Maqedonia e Vardarit

“Është qesharake të fajësosh Bullgarinë për deportimin e hebrenjve nga territori i Republikës së Maqedonisë së Veriut”, tha historiani Angel Dimitrov të dielën për BTA. Dimitrov bashkë-kryeson Komisionin e Përbashkët Ndërdisiplinor të Ekspertëve për Çështje Historike dhe Arsimore midis Bullgarisë dhe Maqedonisë së Veriut.

Ai komentoi një deklaratë të presidentit të Maqedonisë së Veriut, Stevo Pendarovski me rastin e 80-vjetorit të dëbimit të hebrenjve nga epoka e Holokaustit nga ajo që tani është Maqedonia e Veriut.

“Drejtësia do të thotë të pranosh dhe të thuash të vërtetën, dhe e vërteta duhet të respektohet nga të gjithë. Pajtimi kërkon falje për rolin e qeverisë së atëhershme pro-fashiste në Sofje në deportimin e hebrenjve maqedonas [në kampet naziste të vdekjes”, tha Pendarovski në Shkup.

Dimitrov tha për BTA se vlerësimet e shprehura nga Pendarovski ishin shumë të ideologjizuara.

“Të flasësh për Bullgarinë në këtë mënyrë është shumë e papranueshme dhe e padrejtë, kur bëhet nga një politikan me përgjegjësi të mëdha, i cili supozohet të punojë për marrëdhënie të mira fqinjësore mes dy vendeve tona”, tha historiani.

Ai vuri në dukje se Bullgaria ishte i vetmi vend në Evropë që ishte aleat i Gjermanisë naziste, por nuk iu dorëzua presionit dhe i shpëtoi të gjithë hebrenjtë e saj nga deportimi në kampet e përqendrimit.

Ai tha se numri i hebrenjve bullgarë të shpëtuar shpesh vlerësohet të jetë 48,000, por numri aktual i ka kaluar 50,000 deri tani. “Përveç kësaj, mbi 10,000 hebrenj, të ndihmuar nga misionet diplomatike bullgare në Evropë, arritën të merrnin dokumente dhe të shpëtonin përmes Bullgarisë”, shpjegoi Dimitrov.

Studiuesi kujtoi se dëbimi i hebrenjve nga rajoni gjeografik i Maqedonisë ka filluar që në janar të vitit 1943, duke prekur komunitetin më të koncentruar hebre, në Selanik.

“Është qesharake të fajësosh Bullgarinë sepse deportimi u krye me këmbëngulje të qartë dhe nën kontrollin e përfaqësuesve të Gjermanisë naziste. Bullgaria nuk i zotëronte ato territore në atë kohë, ajo vetëm i administronte ato. Në atë kohë nuk kishte shtet maqedonas, ata ishin qytetarë të Jugosllavisë. Jugosllavia jo vetëm që deportoi hebrenjtë e saj, por mburrej se ishte vendi i parë që zgjidhi çështjen hebraike. Në territorin e Serbisë kishte kampe përqendrimi ku hebrenjtë vendas u asgjësuan në masë”, tha ai.

Sipas Dimitrov, ka pasur jo pak raste kur hebrenjtë rezidentë në Jugosllavi janë shpëtuar duke shkuar në Bullgari.

“Në vitin 2011, kur në Maqedoni u përkujtua përvjetori i deportimit të hebrenjve dhe u inaugurua Qendra Memoriale e Holokaustit në Shkup, ambasadori gjerman deklaroi shumë qartë dhe pa mëdyshje se Gjermania mban të gjithë përgjegjësinë për dëbimin e hebrenjve nga Maqedonia e Vardarit dhe ajo pjesë e Evropës Juglindore”, argumentoi Dimitrov./BTA